ABC Cukrów Kategoria

Obecnie coraz większą uwagę przywiązujemy do tego, jak się odżywiamy i jak spożywana żywność wpływa na nasze zdrowie. Dla współczesnego konsumenta nie bez znaczenia jest także smak spożywanych produktów. Wśród codziennie podejmowanych decyzji żywieniowych często stajemy przed dylematem dotyczącym słodkich przekąsek w diecie. Substancje słodzące mają stanowić alternatywę dla klasycznego cukru. Co jednak warto o nich wiedzieć i jak wpływają na zdrowie?

Co to są sztuczne słodziki? Definicja substancji słodzących

Słodziki, nazwane również substancjami słodzącymi, to gruba związków chemicznych, które dodaje się do żywności i napojów, bądź oferuje konsumentom jako słodzik stołowy, w celu nadania słodkiego smaku produktom spożywczym. Nierzadko słodziki są składnikiem żywności wysoko przetworzonej, produktów bez dodatku cukru, żywności dla sportowców i diabetyków.

Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 1129/2011 i 1131/2011 słodziki dzielimy na substancje syntetyczne (sztuczne słodziki) i naturalne, a także na poliole i intensywne substancje słodzące. W zależności od grupy, słodziki mają różną siłę słodzenia i właściwości.

Popularne rodzaje sztucznych słodzików

Sztuczne słodziki, należące do intensywnych substancji słodzących, należą do tych najpopularniejszych zamienników cukru. Jest to związane z tym, że cechują się one ogromną siłą słodzącą i w konsekwencji nie dostarczają kalorii.

Aspartam

Aspartam to jedna z najczęściej spożywanych i badanych substancji słodzących. Jest to związane z tym, że jest to najczęściej stosowany słodzik do produkcji napojów niegazowanych typu light (bez cukru). Jego obecność w żywności oznacza się symbolem E951 i jest on średnio 160 – 200 razy słodszy, niż klasyczny cukier spożywczy!

Sacharyna

Sacharyna to substancja słodząca odkryta jeszcze w XIX wieku. Cechuje się wyjątkowo wysoką siłą słodzenia, ponieważ może być nawet 500 razy słodsza, niż sacharoza. Jej niewątpliwą zaletą jest to, że również nie dostarcza kalorii. Natomiast jak wykazują badania, może ona przechodzić przez łożysko, przez co nie jest zalecana kobietom w ciąży.

Cyklaminian

Właściwie jest to grupa związków – cyklaminianów, które podobnie jak aspartam czy sacharyna nadają słodki smak żywności. Nie występują w środowisku naturalnym i pozyskuje się je na drodze syntezy chemicznej. Najczęściej stanowią składnik żywności przetworzonej np. przekąsek do sportowców. Podobnie, jak inne intensywne substancje słodzące, tak i cyklaminiany nie dostarczają kalorii.

 Acesulfam K

Acesulfam K to słodzik oznaczany symbolem E950 na opakowaniach produktów spożywczych, do których został dodany. W porównaniu do klasycznego cukru jest 150 – 200 razy słodszy, natomiast w wysokich stężeniach może mieć gorzki smak. Z tego względu bywa łączony z innymi słodzikami.

Sukraloza

Sukraloza to jeden z najsłodszych sztucznych słodzików. Jak wskazują badania, może być nawet 600 razy słodsza niż klasyczny cukier spożywczy. Jej zaletą jest także to, że jest odporna na ogrzewanie, dzięki czemu może być stosowana do przygotowania żywności poddanej obróbce termicznej np. ciast itp.

Bezpieczeństwo stosowania i regulacje prawne

Doskonale wiemy, że substancje słodzące nie są obojętne konsumentom czy systemowi prawa. Wręcz przeciwnie, często budzą kontrowersje i wiele osób zadaje sobie pytanie, czy spożywany słodzik jest zdrowy? Czy warto spożywać słodziki zamiast cukru?

Zgodnie z obecnym stanem wiedzy wszystkie substancje słodzące, które są dopuszczone do spożycia przez konsumentów, są bezpieczne. Jednakże brak szkodliwego wpływu na zdrowie został potwierdzony do poziom ADI, czyli accetable daily intake. Każdy ze sztucznych słodzików charakteryzuje się inną wartością ADI, np. dla aspartamu jest to 40 mg na kilogram masy ciała na dzień. Jest to taka dawka słodzika, która spożywana codziennie, przez całe życie nie wpłynie negatywnie na zdrowie.

Ponadto rodzaj dodawanych substancji słodzących, ich ilość i to, do jakich produktów są dodawane, podlega ścisłej regulacji prawnej. Przykładowo słodziki nie mogą być dodawane do świeżych i nieprzetworzonych produktów spożywczych. Zasady stosowania słodzików określa rozporządzenie 1129 i 1131 z 2011 roku. Z kolei kontrolę nad słodzikami i ich badaniem zajmuje się EFSA, czyli Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności.

Sztuczne słodziki – zalecenia

Obecnie w literaturze naukowej nie znajdziemy rekomendacji, które wskazywałyby, że spożywanie słodzików jest zalecane czy korzystniejsze w przypadku zdrowej populacji aniżeli klasycznego cukru. Warto jednak pamiętać, jaką rolę odgrywa spożycie produktów z dodatkiem cukru u osób z cukrzycą. I właśnie nawiązując do wpływu cukru i substancji słodzących na poziom glukozy we krwi Polskie Towarzystwo Diabetologiczne wskazuje, że słodziki dla cukrzyków mogą okazać się lepszym rozwiązaniem, aniżeli klasyczna sacharoza. Jest to związane z tym, że substancje intensywnie słodzące nie wymagają wydzielania insuliny. Większość z nich nie jest metabolizowana w organizmie ludzkim, a nadal pozwalają odczuwać słodki smak. W przeciwieństwie do cukru, nie wpływają na poziom glukozy.

Sztuczne słodziki a dieta i odchudzanie

Podobnie jak u pacjentów z cukrzycą, jest także w przypadku osób z nadmierną masą ciała – ograniczenie spożycia cukru może przynieść korzyści. Mianowicie, zastąpienie sacharozy bezkalorycznymi słodzikami może pozwolić na zmniejszenie spożycia kalorii ogółem, co potencjalnie może pomóc w redukcji masy ciała. Jednakże, jak wskazują przedstawiciele Polskiego Towarzystwa ds. Badań nad Otyłością, słodziki nie mogą być jedynym elementem zmiany. W procesie odchudzania nadal niezbędna jest modyfikacja stylu życia ogółem, a więc zwiększenie aktywności fizycznej czy przestrzeganie zdrowej, odpowiednio zbilansowanej diety.

Alternatywy dla sztucznych słodzików

Mimo iż wiele substancji słodzących np. aspartam jest już na rynku ponad pięćdziesiąt lat, a z ich udziałem przeprowadzono kilkanaście tysięcy badań na całym świecie, to nadal budzą one obawy. Wśród osób zainteresowanych zdrową dietą aktualne są wątpliwości o to, jakie będą długofalowe konsekwencje spożywania substancji słodzących. Obawy te są szczególnie silne w przypadku sztucznych słodzików, czyli takich, które nie występują w środowisku naturalnym.

W takiej sytuacji, gdy nie chcemy rezygnować ze słodkiego smaku diety, alternatywą mogą być klasyczne substancje takie jak łatwo dostępny cukier czy miód, który wykazuje szerokie działanie prozdrowotne. Poszukując rozwiązań o mniejszej kaloryczności, można także skonsultować się z dietetykiem klinicznym w kwestii naturalnych substancji słodzących takich jak ksylitol.

Badania i trendy związane ze słodzikami w przyszłości

Podsumowując, substancje słodzące budzą zainteresowanie opinii publicznej i nadal wiele osób zadaje sobie pytanie, czy słodzik zamiast cukru to lepsze rozwiązanie? Potencjalnie ich spożycie może być korzystne, gdyż związki należące do grupy sztucznych słodzików charakteryzują się słodkim smakiem i nie dostarczają kalorii.

Z drugiej strony nadal ich wpływ na zdrowie budzi obawy. Konsumenci często zastanawiają się, czy aspartam lub sukraloza mają skutki uboczne? Szczęśliwie, zachowując umiar – mamy wybór, przy dobrym stanie zdrowia możemy korzystać zarówno ze słodzików, jak i cukru czy miodu. Warto także pamiętać o zaleceniach ekspertów, którzy wskazują, że w codziennej diecie kluczowy jest umiar i różnorodność.

Choć cukier strzelający jest szybki i łatwy w przygotowaniu, to stosunkowo rzadko się go spotyka. A jest to nietypowy i niewątpliwie bardzo ciekawy pomysł na dekorację słodkiego deseru czy przekąski. Chcesz zaskoczyć swoich gości lub domowników? Doskonale trafiłeś!

Dzisiaj pokażemy Ci, jak zrobić cukier strzelający i do czego wykorzystać tę słodką posypkę. Poznaj nasz sprawdzony przepis i przygotuj swój ulubiony deser w niecodziennym wydaniu!

Cukier strzelający – co to takiego?

Cukier strzelający to bardzo intrygujący dodatek do słodkich deserów. Ma postać delikatnych, białych lub kolorowych kuleczek, które dosłownie “eksplodują” w ustach, dostarczając nie tylko słodkiego smaku, ale także ciekawych wrażeń sensorycznych. W zależności od tego, do jakiego deseru dodajemy tę strzelającą posypkę, tak możemy jej nadać ciekawy kolor lub dodatkowy aromat np. migdałowy czy cytrusowy.

Cukier strzelający – właściwości

Cukier strzelający wyróżnia się nie tylko słodkim smakiem, ale także charakterystyczny efektem “strzału” w ustach po spożyciu. Co więcej, dostępny jest również w różnych kolorach i smakach, co pozwala urozmaicić i zaskoczyć najbliższych. Biały lub kolorowy cukier strzelający to dobry pomysł jako dekoracja deserów dla dzieci i najmłodszych, które lubią eksperymentować i doświadczać nowych rzeczy, zwłaszcza że swoją pociechę możesz zaprosić do wspólnego przygotowania słodkiej dekoracji.

Jak działa cukier strzelający?

Zastanawiając się, jak działa cukier strzelający, warto zajrzeć do podręcznika chemii. Za te niezwykłe właściwości strzelającej posypki odpowiada dodatek kwasu cytrynowego, który jest jednym z dodatków do żywności. Najczęściej dodaje się go do potraw i napojów, które mają mieć kwaśny smak. Natomiast w towarzystwie cukru, znajdując się na jego powierzchni, zapewnia charakterystyczne odczucie „strzelania”.

Cukier strzelający ma postać małych kuleczek, które są pokryte wspomnianym wcześniej kwasem cytrynowym. Gdy słodka posypka dostaje się do naszych ust, natychmiastowo topi się pod wpływem śliny i obecnej w niej amylazy, odpowiedzialnej za trawienie glukozy. Proces ten przyczynia się do tego, że kwas cytrynowy styka się z kubkami smakowymi obecnymi w jamie ustnej. Kwaśny smak pochodzący z kwasu jest subiektywnie interpretowany jako „strzelanie”, ale warto podkreślić, że cała „zabawa” jest całkowicie bezpieczna.

Cukier strzelający – jak go zrobić? Przepis krok po kroku

Jeśli zastanawiasz się jak przygotować tę niecodzienną, słodką dekorację, czytaj dalej. Poniżej znajdziesz prosty przepis na cukier strzelający. Zgromadź wszystkie składniki i do dzieła!

Składniki

• Cukier spożywczy – 1 szklanka
• Kwasek cytrynowy – ¼ szklanki
• Barwniki spożywcze – opcjonalnie, gdy chcemy uzyskać kolorowy cukier strzelający

Przygotowanie

1. Do miski przesyp cukier i dodaj kwas cytrynowy. Jeśli chcesz uzyskać kolorowy cukier strzelający, podziel całość na kilka części i każdą z nich przesyp do oddzielnej miski, po czym dodaj kilka kropel barwnika spożywczego.
2. Dokładnie wymieszaj całość.
3. Przygotuj duży talerz lub blachę. Przy pomocy małej łyżeczki lub ręcznie formułuj małe kuleczki.
4. Cukrowe kuleczki odstaw do wyschnięcia, najlepiej na noc.
5. Gotowy strzelający cukier ma postać dosyć twardych i suchych kuleczek. Wtedy można użyć go jako dekoracji do deseru.

Zastosowanie cukru strzelającego

Cukier strzelający, mimo iż jest bardzo prosty i stosunkowo szybki w przygotowaniu, nadal stanowi rzadko spotykany dodatek do deserów. Najczęściej stosuje się go jako posypka do deserów, przede wszystkim ciast, babeczek z kremem na wierzchu i lodów. Warto go przygotować w różnych kolorach i wykorzystać do dekoracji fantazyjnych tortów czy bezy Pavlovej. Taka posypka strzelająca z pewnością zachwyci nie tylko najmłodszych, ale i zaskoczy dorosłych!

Czy cukier strzelający zostanie słodkim ulubieńcem Twojego dziecka?

Cukier strzelający to słodka przekąska, stanowiąca najczęściej dodatek do deseru. Jeśli zastanawiasz się, czy podać taki produkt swojemu dziecku, pamiętaj, że cukier jest źródłem znaczniej ilości węglowodanów prostych i kalorii. Nie oznacza to, że jest to produkt zakazany w diecie malucha, ale warto pamiętać o umiarkowanym jego spożyciu. Desery z jego dodatkiem powinny być spożywane sporadycznie np. podczas wyjątkowych okazji.

Na co dzień, gdy chcesz podać dziecku zdrową przekąskę, postaw na owoce, jogurt czy orzechy. Nieco rzadziej mogą to być także domowe słodycze na bazie naturalnego kakao, produktów zbożowych czy ograniczonych ilości cukru.

Podsumowując, cukier strzelający to nietypowy dodatek do deserów. Może być podawany zarówno na ciepło, jak i na zimno. Warto pamiętać, aby dodawać go do słodkich przekąsek, które nie zawierają dużo wody. Jeśli chcesz urozmaić swoje menu, nie wahaj się eksperymentować. Ta strzelająca posypka sprawdzi się szczególnie w deserach dla dzieci, które uwielbiają nowe doświadczenia. Pamiętaj, że strzelający cukier możesz przygotować w dowolnym kolorze i o wielu smakach!

Stewia, a dokładniej glikozydy stewiolowe, to substancje słodzące pochodzenia naturalnego. Dodaje się je do żywności bez cukru, aby ograniczyć ilości kalorii i zapewnić słodki smak. Jednakże czy zamiennik cukru taki jak stewia jest bezpieczny? Czy warto włączyć ją do diety w zastępstwie klasycznych substancji słodzących takich jak miód czy cukier? A jeśli tak, to jak stosować stewię? Poznaj odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania!

Co to jest stewia?

Stewia to naturalna substancja słodząca. Choć jej pochodzenie jest egzotyczne, to obecnie spotkać ją możemy pod postacią niepozornej, zielonej rośliny, a także w formie tabletek lub pastylek, jako słodzik. Warto wiedzieć, że tradycyjnie pierwsze uprawy stewii miały miejsce w Ameryce Południowej, przede wszystkim w Brazylii i Paragwaju, gdzie była nazywana „słodkim ziołem”.

Obecnie stewia jest wykorzystywana do produkcji substancji słodzącej – glikozydów stewiolowych. Są one nawet 300 razy słodsze niż klasyczny cukier spożywczy. Ich dodatek do żywności musi być oznaczony na opakowaniu produktu spożywczego symbolem E960.

Stewia – właściwości

Stewia to krzew należąca do rodziny astrowatych. Wysoką popularność zyskała, dzięki temu, że ma zdolność do nadawania słodkiego smaku potrawom i napojom. Źródłem smaku słodkiego są glikozydy diterpenowe obecne w liściach rośliny.

Wspomniane wyżej glikozydy stewii nadają słodki smak i nie dostarczają kalorii. Jest to związane z tym, że substancje te nie są trawione i słabo wchłaniają się w świetle przewodu pokarmowego. Jak pokazują badania, jedynym etapem, na którym glikozydy stewiolowe są częściowo metabolizowane, jest odcinek jelita grubego, w którym dochodzi do hydrolizy związków pod wpływem działania mikroflory przewodu pokarmowego.

Ważną cechą stewii jest także to, że jest ona odporna na ogrzewanie. Dzięki temu jest bardzo uniwersalnym słodzikiem, może być stosowana zarówno na zimno, jak i na gorąco. Stosując stewię, należy pamiętać, że ma ona lekki posmak lukrecji.

Stewia – indeks glikemiczny

Indeks glikemiczny to parametr szczególnie istotny dla osób z cukrzycą czy insulinoopornością. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że informuje on o tym, jak dana substancja wpływa na poziom glukozy we krwi po spożyciu wybranego produktu. W przypadku osób z zaburzoną tolerancją glukozy np. u diabetyków, wskazane jest, aby spożywać przede wszystkim artykuły z niskim, a w mniejszej ilości także, średnim indeksem glikemicznym.

Wiele substancji słodzących takich jak cukier spożywczy czy syropy powstałe na bazie sacharozy mają wysoki indeks glikemiczny, ponieważ substancje te składają się z węglowodanów prostych, które są natychmiastowo trawione i stanowią szybkie źródło energii. W przypadku stewii indeks glikemiczny wskazuje się na poziomie 0, czyli jest niski.

Czy stewia podnosi poziom cukru?

W świetle wyżej przedstawionych informacji, powstaje zatem pytanie – czy stewia podnosi poziom glukozy we krwi? Zdecydowanie nie! Zgodnie z tym, co wspominano wcześniej, budowa chemiczna stewii przyczynia się do tego, że nie jest ona trawiona. W konsekwencji nie dostarcza energii i nie wpływa na poziom glukozy we krwi.

Stewia a cukrzyca

Osoby bardziej dociekliwe mogą zatem zapytać – czy glikozydy stewiolowe będą dobrym zamiennikiem cukru dla diabetyków? Czy stewia dla cukrzyka to dobry pomysł?

Wbrew pozorom odpowiedź nie jest prosta i wszystko zależy od sytuacji. Biorąc pod uwagę wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego – jak najbardziej. Stewia dla cukrzyka może zastępować cukier czy miód, gdy poziom glukozy we krwi jest prawidłowy. Substancje słodzące takie jak glikozydy stewiolowe powinny być stosowane, jeśli naszym celem jest po prostu otrzymanie słodkiego smaku posiłku lub napoju. Takie rozwiązanie będzie szczególnie rekomendowane osobom z nadwagą lub otyłością, które także chcą osiągnąć redukcję masy ciała.

Warto jednak podkreślić, że w przypadku stanów hipoglikemii, czyli wtedy, gdy poziom glukozy jest zbyt niski (glukoza we krwi <70 mg/dl), stewia nie będzie dobrym rozwiązaniem. W sytuacji hipoglikemii należy podać odpowiednią dawkę węglowodanów prostych np. glukozę prasowaną, które pozwolą przywrócić glikemię do właściwego poziomu (70 – 99 mg/dl).

Czy stewia jest zdrowa?

A może stewia jest szkodliwa? Jak wskazano w wytycznych EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności), stewia jest uznawana z bezpieczny słodzik już od 2011 roku. Decyzja ta została wydana po tym, jak potwierdzono bezpieczeństwo stosowania glikozydów stewiolowych i brak negatywnego wpływu na organizm człowieka.

Stewia w ciąży

Choć wiemy, że stewia jest bezpieczna dla osób zdrowych i dorosłych, to szczególną uwagę należy zwrócić na kobiety w ciąży i karmiące. Stewia jako słodzik jest stosowana już od ponad dwunastu lat zarówno w Azji, Ameryce, jaki i Europe. Niestety nadal brakuje badań, które pozwalałyby ostatecznie ocenić wpływ tego słodzika na płód czy małe dzieci. Taki badań się nie wykonuje, ponieważ byłby one nieetyczne. Natomiast, jak wskazuje FDA (Food and Drug Administration), a także American Pregnancy Association stewia, dzięki temu, że ma roślinne pochodzenie w środowisku naturalnym, jest uznawana za bezpieczną w ciąży.

Stewia: skutki uboczne stosowania – kiedy mogą wystąpić?

Glikozydy stewiolowe nadają słodki smak, nie dostarczają kalorii i są postrzegane jako bezpieczne. Ich brak szkodliwego wpływu na organizm został potwierdzony w wielu badaniach naukowych na całym świecie. Pozostaje zatem pytanie – czy stewia ma wady?

Czytając o właściwościach stewii, łatwo ulec przekonaniu, że jest to długo poszukiwany święty Graal i zamiennik cukru spożywczego. Nie należy jednak zapominać, że glikozydy stewiolowe, stosowane jako słodzik, należą do grupy intensywnych substancji słodzących. Oznacza to, że ich bezpieczeństwo zostało potwierdzone tylko do pewnego poziom spożycia. W tym przypadku są to 4 miligramy na kilogram masy ciała. W praktyce należy to rozumieć jako fakt, że dziennie osoba o masie ciała 50 kilogramów może spożyć do 200 miligramów tego słodzika. W przypadku spożycia wyższej dawki EFSA nie potwierdza bezpieczeństwa tej substancji.

Co więcej, istotne jest także to, że ocena wpływu słodzików na zdrowie zawsze jest badana na przykładzie osób zdrowych i dorosłych. W przypadku osób chorych, przyjmujących leki czy dzieci i młodzieży warto indywidualnie skonsultować się z dietetykiem.

Stewia a cukier – czym naprawdę się różnią?

Stewia i cukier to dwie substancje nadające słodki smak. Warto jednak pamiętać, co je różni. Cukier spożywczy, składający się z węglowodanów prostych, pozwala nie tylko odczuwać słodki smak, ale także stanowi źródło energii i wpływa na poziom glukozy we krwi. Stewia z kolei jest substancją słodzącą, ale nie dostarcza kalorii. W przypadku wybranych osób może nieco gorzej smakować, gdyż w dużym stężeniu ma lekki posmak lukrecji.

Ile dać stewii zamiast cukru?

Stosując stewię w formie słodzika, należy zapoznać się z instrukcją dostępną na opakowaniu produktu. Dla naszej wygody najczęściej producenci tak dopasowują dawkę słodzika, aby 1 pastylka odpowiadała 1 łyżeczce cukru. Szczegółowe informacje znajdziesz na etykiecie, z którą koniecznie należy się zapoznać.

Zastosowanie stewii w kuchni

Stewia, a dokładniej glikozydy stewiolowe, jak doskonale wiemy, charakteryzują się słodkim smakiem. Zatem roślinę tę wykorzystamy przede wszystkim do dań i napojów, w których pożądany jest słodki smak. W zależności od formy słodzika, tak do różnych potraw możemy go użyć. Stewia pod postacią proszku lub tabletek może być zastosowana wszędzie tam, gdzie cukier, a więc zarówno do potraw, jak i napojów. Warto wiedzieć, że glikozydy stewiolowe są odporne na działanie podwyższonej temperatury. Dzięki temu stewią można słodzić zarówno herbatę, jak i desery takie jak ciasta, które poddajemy obróbce termicznej np. pieczeniu.

Dysponując stewią w formie rośliny, należy zerwać liście i poddać je suszeniu. Następnie należy je zmielić i można dodawać do ciast i deserów. W formie świeżych ziół stewia jako słodzik, może być dodawana np. do lemoniady czy herbaty.

Podsumowując, stewia jest rośliną, która stanowi źródło glikozydów stewiolowych. Nadają one słodki smak i nie dostarczają kalorii. Ta właściwości mogą potencjalnie korzystnie wpływać na osoby z cukrzycą.

Zastanawiając się jednak, co leczy stewia, warto wiedzieć, że nie wpływa ona na podstawowy stan zdrowia. Niezależnie od tego, czy stosujemy cukier, czy słodziki, zawsze musimy dbać o jakość naszej diety.

W dzisiejszych czasach dużo mówi się o diecie i jej aspektach zdrowotnych. Doskonale wiemy, że to, co pojawia się na naszym talerzu, wpływa na zdrowie. Wiele kontrowersji budzą zarówno dodatki do żywności, jaki i naturalne składniki naszego pożywienia takie jak cukier. Czy ten słodki składnik jest zakazany, gdy chcemy się odżywiać zdrowo? Dlaczego uważa się cukier za szkodliwy?

Cukier – analiza chemiczna i biologiczna

Cukier spożywczy, czyli tak naprawdę sacharoza, to organiczny związek chemiczny należący do grupy węglowodanów. Zbudowany jest z dwóch pojedynczych cząsteczek monosacharydów – glukozy i fruktozy. W świetle przewodu pokarmowego sacharoza jest trawiona z dużą szybkością i łatwością. Jako że nie zawiera błonnika, należy do cukrów prostych, które szybko i na krótki czas podnoszą poziom glikemii we krwi.

Jak doskonale wiemy, sacharoza ma postać białej substancji o krystalicznej budowie. Nie ma zapachu, ale cechuje się charakterystycznym słodkim smakiem. Łatwo rozpuszcza się w wodzie, szczególnie w wysokiej temperaturze. 

Zastosowanie cukru na przestrzeni lat

Cukier spożywany w Polsce to głównie cukier buraczany. Jak można przeczytać w danych historycznych, substancja ta trafiła do Europy już w IV wieku p.n.e. W Polsce pierwsza cukrownia powstała na początku XIX wieku na Śląsku. Początkowo cukier był spożywany wyłącznie przez najzamożniejszą część społeczeństwa. Obecnie średnio każdy Polak spożywa ponad 44 kg cukru rocznie (2017).

Już w przeszłości często powtarzano, że cukier krzepi. I oczywiście jest on przede wszystkim źródłem energii, jednym z najbardziej istotnych w pierwszych dniach życia każdego z nas. Analizując choćby skład mleka kobiecego, zauważymy, że blisko 40% wartości energetycznej pochodzi z cukrów prostych, przede wszystkim laktozy (średnio 6,2g na 100 ml mleka). A jak pokazują badania im wcześniej urodzone dziecko, tym większa jest zawartość cukrów prostych w mleku mamy. Jest to związane z tym, że młode organizmy potrzebują szybkiego źródła energii, a cukry proste niewątpliwie spełniają taką rolę.

Jak cukier wpływa na zdrowie?

W dzisiejszych czasach wyzwaniem staje się jednak niekonieczność szybkiego dostarczenia energii, a nadmierna masa ciała – otyłość i nadwaga, które zwiększają ryzyko chorób cywilizacyjnych takich jak cukrzyca typu II czy choroby układu krążenia. Często mówi się także, że to spożycie cukru przyczynia się do wzrostu masy ciała. Czy to oznacza, że składniki takie jak cukier należy wyeliminować ze swojej diety?

Ja wskazano w zaleceniach Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ), węglowodany ogółem powinny stanowić od 45 do 65% wartości kalorycznej naszej diety. Natomiast to, co istotne to ilość cukrów prostych. Zgodnie z zalecenia IŻŻ cukru proste należy ograniczyć do 10% wszystkich kalorii spożytych w ciągu dnia. W praktyce oznacza to:

Kaloryczność diety	Zawartość węglowodanów (w gramach)	Maksymalna ilość węglowodanów prostych (w gramach)
1200 kcal	135 – 195 g	30 g
1500 kcal	169 – 244 g	37,5 g
2000 kcal	225 – 325 g	50 g
2500 kcal	281 – 406 g	62,5 g

W związku z powyższym, warto wyjaśnić, że cukier nie jest zakazanym składnikiem diety! Umiejętnie wkomponowany w codzienny jadłospis stanowi źródło przyjemności czy także łatwo dostępnej energii dla pracujących mięśni lub mózgu. Natomiast bardzo istotne jest, aby podkreślić, że właśnie nadmiar tego składnika może przyczynić się do wzrostu masy ciała, nadwagi i otyłości. Jeśli dodatkowo towarzyszy nam niski poziom aktywności fizycznej, ryzyko chorób przewlekłych istotnie wzrasta.

Zatem, włączając cukier do swojej diety, należy pamiętać, że jest to składnik, który należy ograniczać. Jest to związane z tym, że cukier spożywczy (sacharoza) składa się wyłącznie z węglowodanów prostych – składników szybko trawionych. Wiąże się to z szybkim i gwałtownym podniesieniem poziomu glukozy, ale także szybkim spadkiem glikemii. Cukier spożywczy jest także źródłem bardzo niskich, śladowych ilości wybranych składników mineralnych. Charakterystykę wartości odżywczej różnych miar cukru przedstawiono poniżej.

Wartość odżywcza cukru spożywczego
Ilość  produktu	Energia  (kcal)	Białko (g)	Węglowodany (g)	Tłuszcze (g)	Błonnik pokarmowy (g)
100g cukru	405	0	99,8	0	0
1 szklanka  cukru (200g)	810	0	199,6	0	0
1 łyżka stołowa  cukru (12g)	49	0	11,98	0	0
1 łyżeczka od herbaty cukru (6g)	25	0	5,99	0	0

Warto także podkreślić, że cukier cukrowi nierówny. O wiele bardziej cenny będzie cukier pochodzący ze świeżych i przetworzonych owoców czy warzyw, aniżeli sklepowych słodyczy. Te drugie najczęściej są także rezerwuarem ogromnej ilości dodatków do żywności i tłuszczów, w tym szczególnie szkodliwych tłuszczów trans. Zatem, mając ochotę na coś słodkiego, lepiej przygotować słodki deser w domu. W idealnym wydaniu – na bazie nabiału, świeżych owoców, razowych produktów zbożowych czy orzechów.

Podsumowując, cukier obecny jest w wielu produktach spożywczych. Zarówno w tych zdrowych, jak i tych, które nie są mile widziane w naszej diecie. Chcąc zachować umiar i zdrowy rozsądek warto wybierać produkty, które są naturalnym źródłem cukru np. świeże czy suszone owoce, a unikać tych, które mają duże ilości cukru dodanego, gdyż zgodnie z tym, co możemy przeczytać w wytycznych – nie sama substancja szkodzi, ale jej nadmiar.

Robiąc zakupy, warto zwracać uwagę na etykietę i wartość odżywczą żywności. Natomiast na co dzień wybierajmy produkty, które zawierają naturalne źródła cukru lub niewielkie ilości cukrów dodanych, zgodnie z naszym zapotrzebowaniem energetycznym.

Kampania Słodka Równowaga 

Chcesz dowiedzieć się, jak słodzić rozsądnie i ile cukru w diecie potrzebujesz? Koniecznie śledź naszą stronę i przejrzyj zakładkę Kampanii Słodka Równowaga, którą znajdziesz tutaj. 

Syrop daktylowy to słodka i gęsta substancja pozyskiwana z daktyli. Od wieków stanowił częsty składnik diety mieszkańców Bliskiego Wschodu czy północnej Afryki. Obecnie w żywności stosowany jest jako naturalna substancja słodząca. Ma ciemną barwę i naturalny aromat daktylowy. Czy warto stosować syrop z daktyli? A jeśli tak, to do czego go dodawać?

Syrop daktylowy – co to takiego?

Syrop daktylowy to gęsta i lepka substancja o ciemnej barwie. Cechuje się bardzo wysokim poziomem słodkości, stąd najczęściej wykorzystuje się go do przygotowywania słodkich dań i napojów. Syrop daktylowy, jak sama nazwa wskazuje, jest produkowany z daktyli i stanowi element tradycyjnej kuchni Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej.

Obecnie, dzięki globalizacji, syrop daktylowy, jak i same daktyle są dostępne na całym świecie, w tym przede wszystkim w Ameryce Północnej i Południowej, a także w Europie. W Polsce najczęściej spotykamy syrop daktylowy w formie półpłynnej, przeznaczony jako dodatek do deserów i napojów.

Syrop z daktyli – właściwości

Syrop z daktyli to substancja o właściwościach słodzących. Zawiera ogromną ilość cukrów prostych, przede wszystkim glukozy i fruktozy, które stanowią średnio około 65% całkowitej masy syropu. Oznacza to, że spożycie syropu z daktyli powoduje szybki wzrost poziomu glukozy we krwi.

Syrop daktylowy zawiera także znaczne ilości potasu, a także mniejsze ilości wapnia i magnezu. Jednakże biorąc pod uwagę wysoki poziom słodkości syropu z daktyli, obecne tu składniki mineralnie nie odgrywają dużej roli w codziennym żywieniu. Natomiast, jak wskazują naukowcy, świeże daktyle, które stanowią surowiec do produkcji syropu, są bogate w substancje antyoksydacyjne.

Właściwości syropu z daktyli przyczyniają się do tego, że doskonale sprawdza się on jako zamiennik innych naturalnych substancji słodzących taki jak cukier spożywczy czy syrop klonowy. Warto jednak pamiętać o tym, że syrop daktylowy może delikatnie zmienić barwę posiłku lub napoju, nadając im karmelowy kolor.

Ile kalorii ma syrop z daktyli?

Kaloryczność syropu z daktyli zależy od sposobu jego przygotowania i uprawy owoców daktylowca. Biorąc pod uwagę produkty dostępne na rynku to kaloryczność tego produktu waha się od 300 do 370 kcal na 100 g substancji. W praktyce oznacza to, że średnia kaloryczność syropu z daktyli wynosi:

• 1 łyżka syropu daktylowego (15 g) – ok. 53 kcal
• 1 łyżeczka syropu z daktyli (ok. 7 g) – ok. 26 kcal.

Syrop daktylowy – indeks glikemiczny

Indeks i ładunek glikemiczny danego produktu to informacje bardzo przydatne dla osób z cukrzycą i insulinoopornością, a także podczas procesu odchudzania. Niestety obecnie brakuje dokładnych danych w wiarygodnych źródłach informacji na temat właściwej wartości indeksu glikemicznego syropu z daktyli.

Jednocześnie wiemy, że świeże daktyle, a więc podstawowy surowiec do produkcji syropu daktylowego, mają niski indeks glikemiczny, w zależności od źródła pochodzenia ok. 42. W przypadku syropu daktylowego wartość indeksu jest z pewnością zdecydowanie większa. Jak wskazują eksperci z Uniwersytetu w Sydney, w zależności od produktu indeks glikemiczny syropu daktylowego może wahać się pomiędzy wartościami 54 a 60, co oznacza średni indeks glikemiczny. 

Syrop daktylowy – przepis, jak go zrobić krok po kroku?

Przygotowanie domowego syropu z daktyli to bułka z masłem! Zajmuje to zaledwie kilka minut i jest nadzwyczaj proste. Mając dobrej jakości suszone daktyle, warto pokusić się o przygotowanie domowego syropu z daktyli.

Składniki

• Daktyle suszone – 1 opakowanie, ok. 200 g
• Woda – 2 szklanki, 500 ml
• Sól – szczypta

Przygotowanie

1. Przygotowanie syropu z daktyli rozpoczynamy od wydrążenia pestek z owoców daktylowca.
2. Następnie suszone owoce zalewamy ciepłą wodą na 2 – 3 godziny.
3. Do misy blendera przekładamy suszone owoce (odsączone z nadmiaru płynu), dodajemy wodę i szczyptę soli.
4. Całość blendujemy na gładką masę. Jeśli konsystencja będzie zbyt gęsta dodajemy więcej wody.
5. Gotowy syrop przelewamy przez sitko do czystych słoików.

Zastosowanie syropu z daktyli

Syrop z daktyli, jako że jest naturalnie bardzo słodki, świetnie sprawdzi się do deserów i napojów na słodko np. ciastek, ciasteczek, herbaty czy kawy. Możemy dodać go wszędzie tam, gdzie standardowo stosujemy klasyczny cukier buraczany czy inne naturalne substancje słodzące.

Jednocześnie należy pamiętać, że syrop z daktyli ma charakterystyczną, bardzo ciemną barwę. Dodany do posiłku czy napoju może delikatnie go zabarwić. Warto na to zwrócić uwagę, przygotowując posiłki o śnieżnobiałej barwie takich jak np. klasyczna beza Pavlova. 

Czy syrop daktylowy jest zdrowy?

Zastanawiając się nad właściwościami zdrowotnym syropu daktylowego należy przede wszystkim mieć na uwadze, że jego głównym składnikiem są cukry proste. Stanowią one ponad 65% całkowitej masy syropu, stąd nie jest zalecane częste spożywanie tego produktu.

Jednocześnie warto podkreślić, że umiarkowane spożycie suszonych owoców takich jak daktyle, może mieć swoje zastosowanie. Jako że są to produkty bogate w cukry proste, ich ilość powinna być dopasowana indywidualnie do zapotrzebowania kalorycznego danej osoby. Z uwagi na zawartość cukrów prostych mogą stanowić np. element posiłku po wysiłku, zwłaszcza typu cardio w diecie sportowca. Co więcej, daktyle są źródłem błonnika, czyli substancji, która wspiera rozwój mikrobioty jelit i poprawia perystaltykę przewodu pokarmowego. Niestety syrop daktylowy jest pozbawiony tego składnika, stąd lepsze dla zdrowia będzie spożywanie suszonych daktyli, zamiast syropu.

Co więcej, zarówno suszone daktyle, jak i syrop daktylowy są źródłem substancji antyoksydacyjnych – związków fenolowych, karotenoidów i flawonoidów (przeciwutleniaczy), które są zdolne do neutralizowania wolnych rodników tlenowych. Dzięki temu potencjalnie mogą one wykazywać działanie przeciwstarzeniowe i przeciwnowotworowe.

Daktyle, a w konsekwencji także syrop daktylowy, zawierają wybrane witaminy i składniki mineralne takie jak tiamina, niacyna, ryboflawina czy kwas pantotenowy, a także wapń, miedź, magnez, żelazo, cynk, potas, mangan czy fosfor. Jednocześnie ilości są zbyt niskie, aby miały duże znaczenie w codziennej diecie.

Syrop daktylowy – przeciwwskazania

Syrop daktylowy, z uwagi na bardzo wysoką zwartość cukrów prostych jest niewskazany u osób, które cierpią z powodu zaburzeń poziomu glukozy we krwi. Mowa tu przede wszystkim o osobach z cukrzycą typu I czy II, a także o insulinoopornością czy zespole policystycznych jajników. U wszystkich tych osób wysokie spożycie syropu z daktyli może negatywnie wpłynąć na glikemię i zaburzy poziom/zwiększyć zapotrzebowanie na podaż insuliny.

Podsumowując, syrop z daktyli może stanowić zamiennik innych klasycznych substancji słodzących u osób zdrowych i aktywnych fizycznie. Włączając go do diety, pamiętajmy o dopasowaniu porcji do naszego codziennego zapotrzebowania energetycznego.

Kampania Słodka Równowaga

Aby dowiedzieć się więcej na temat naturalnych produktów słodzących, przejdź tutaj. Znajdziesz tu wiele praktycznych porad i wskazówek, jak umiejętnie komponować swoją dietę. Zapraszamy!

Osoby zainteresowane zdrowym żywieniem i lubiące słodkie przekąski, niekiedy poszukują alternatyw dla cukru spożywczego, choćby z ciekawości. Jedną ze stosowanych substancji jest erytrytol. Jednak, czy jego spożycie jest bezpieczne? Czym erytrol różni się od cukru i czy warto włączyć go do diety?

Erytrol – co to takiego?

Erytrol to związek chemiczny należący do grupy polioli, czyli półsyntetycznych substancji wypełniających. Jak wskazuje grupa, erytrol jest stosowany jako substancja wypełniająca np. w lekach. Co więcej, stosuje się go jako zamiennik klasycznych substancji słodzących np. cukru czy miodu. Jest to związane z tym, że erytrol pozwala na odczuwanie smaku słodkiego na poziomie zbliżonym do sacharozy. Jego poziom słodkości wynosi 80% odczuwanej słodkości cukru buraczanego.

Erytrol czy erytrytol?

Poszukując informacji na temat słodzików, spotkać możemy się z nazwą erytrol. Co więcej, w literaturze naukowej używana jest również nazwa erytrytol. Warto wiedzieć, że mowa o jednej i tej samej substancji, czyli cząsteczce alkoholu wielowodorotlenowego.

Erytrol – czy jest zdrowy?

W dzisiejszych czasach znanym, ale i wartościowym trendem w zdrowej żywności jest to, że dążymy do spożywania produktów naturalnych, pozbawionych dodatków do żywności. W związku z tym nierzadko obawiamy się, czy dodatek taki jak erytrol na pewno jest bezpieczny?

Mianowice po raz pierwszy bezpieczeństwo erytrolu zostało potwierdzone w 1999 roku przez Wspólny Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. dodatków do żywności (JECFA). Następnie wspominana opinia została potwierdzona w 2003 roku przez Komitet Naukowy ds. Żywności (SCF).

Jak wskazują lekarze czy dietetycy substancje słodzące takie jak poliole mogą znaleźć zastosowanie jako zamiennik cukru. Ich zastosowanie będzie przydatne podczas diet odchudzających u osób z nadmierną masą ciała, a także wśród pacjentów z cukrzycą, w której kluczowe jest zachowanie poziomu glukozy na odpowiednim poziomie.

Z drugiej strony, jak wskazują Eksperci, nadmierne spożycie polioli takich jak erytrol może mieć efekt przeczyszczający. Zgodnie ze stanowiskiem EFSA (Europejski Urząd ds. Żywności) szczególnie wrażliwą grupę stanowią dzieci i młodzież, które mogą spożywać erytrol wraz z napojami. W przypadku polioli takich jak erytrol, w przeciwieństwie do intensywnych substancji słodzących np. aspartamu, ilość słodzika dodanego do produktu spożywczego nie podlega żadnym ograniczeniom.

Zawartość erytrolu w napojach to decyzja producenta, zgodnie z domeną „quantum satis”, czyli tyle ile potrzeba, aby zapewnić atrakcyjny smak. W związku z powyższym stanowi to zagrożenie odpowiedniego spożycia wśród najmłodszych. Niższa masa tych dzieci i młodzieży, a więc młodych konsumentów, przyczynia się do tego, że spożycie wysokich ilości napojów z poliolami stanowi źródło większych wartości słodzika na kilogram masy ciała w porównaniu do osób dorosłych.

Właściwości erytrolu

Wśród właściwości erytrolu jedną z najbardziej istotnych jest jego niska kaloryczność. Mianowicie zastosowanie tego słodzika pozwala na uzyskanie poziomu słodkości zbliżonego do klasycznego cukru i ograniczenie spożycia kalorii, ponieważ 1 g erytrolu dostarcza ok. 2,6 kcal, czyli 1,5x mniej niż klasyczny cukier spożywczy.

Erytrol dla cukrzyka

W kontekście zdrowia równie istotne jest także to, że erytrytol jako bezkaloryczna substancja słodząca, nie wpływa na poziom glukozy we krwi – indeks glikemiczny tej substancji wynosi zero. Dzięki temu zastosowanie erytrolu w diecie osoby z cukrzycą lub insulinoopornością, zamiast cukru czy innych klasycznych słodzików (miodu, syropu glukozowego), może pomóc w kontroli poziomu glukozy i utrzymanie jej na względnie stałym, właściwym poziomie.

Erytrytol w ciąży

Wiemy już, że spożywanie erytrytolu może przynieść korzyści wybranym grupom osób. W związku z tym, czy mogą go spożywać także kobiety w ciąży lub podczas karmienia piersią?

Przede wszystkim warto podkreślić, że w przypadku większości niepatologicznych ciąż nie ma konieczności przestrzegania diety odchudzającej. Zwłaszcza, jeśli spożycie cukru jest zgodne z zaleceniami dot. zdrowej diety (<5% wartości energetycznej diety). Z uwagi na to, że nadal są to substancje ciągle badane, to chcąc zapewnić najwyższy poziom bezpieczeństwa, spożywanie słodzików takich jak erytrytol nie jest zalecane zamiast cukru.

Z czego pozyskuje się erytrol?

Większość polioli, która znajduje swoje zastosowanie w przemyśle spożywczym czy farmaceutycznym, jest produkowana na drodze syntezy chemicznej. Inaczej jest jednak w przypadku erytrolu, którego podstawową metodą produkcji jest fermentacja drożdży takich jak Moniliella pollinis czy Trichosporonoides megachiliensis.

Cukier spożywczy vs erytrol – jaka jest między nimi różnica?

Komponując swoją dietę, warto wiedzieć, jakie są różnice pomiędzy cukrem a erytrolem. Poza tym, że obie substancje nadają słodki smak diety, to są to zupełnie inne związki chemiczne.

Cukier spożywczy to związek należący do grupy węglowodanów prostych, który pozyskuje się na drodze prostych procesów z buraków cukrowych czy trzciny cukrowej. Pod tym względem można by powiedzieć, że jest bardziej „naturalny”. Jego synteza jest prostsza i tańsza. Co więcej, związek ten powszechnie występuje w przyrodzie i nie powoduje szybko odczuwalnych negatywnych konsekwencji zdrowotnych takich jak słodziki.

Z kolei erytrytol to substancja syntetyczna, czyli w produktach spożywczych lub jako słodzik pozyskiwana jest poprzez specjalne procesy chemiczne. Warto jednak wiedzieć, że erytrol też naturalnie występuje w niewielkich ilościach w owocach czy czerwonym winie. Natomiast istotną różnicą jest to, że jego skutki uboczne mogą być odczuwane już po spożyciu około 50 g słodzika (5 łyżek). Niestety obecnie producenci stosujący poliole w swoich produktach spożywczych nie oznaczają zawartości słodzika, a więc w praktyce nie wiemy, ile słodzika spożywamy. W przypadku spożycia nadmiernych ilości konsumenci mogą zauważyć objawy takie jak nudności, wzdęcia, bóle brzucha czy przyspieszoną perystaltykę przewodu pokarmowego. 

Jak stosować erytrol?

Erytrol może być stosowany jako substancja zastępująca klasyczny cukier spożywczy. Jeśli chcemy włączyć go do swojej diety, najpewniej zakupimy go pod postacią białych tabletek lub proszku. Najczęściej dokładną informację, jak dawkować erytrytol znajdziesz na opakowaniu zakupionego słodzika. A jeśli takiej informacji brakuje, to ile gram erytrolu zamiast cukru należy zastosować?

Erytrol a cukier – przelicznik

• Biorąc pod uwagę, że erytrytol to 80% słodkości sacharozy, to słuszne wydaje się zastosowanie erytrol w ilości o 25% większej.
• Przykładowo, stosując 200 g cukru do wypieku ciasta, należy zużyć 250 g erytrolu.

Do czego można stosować erytrol w kuchni?

W praktyce erytrytol możemy dodawać do tych samych produktów, co cukier. Dzięki temu, że jest odporny na ogrzewanie, można go stosować także w deserach poddawanych obróbce termicznej czy jako dodatek napojów serwowanych na gorąco np. kawy czy herbaty.

Podsumowując, jeśli zastanawiasz się, co będzie lepsze? Erytrol czy cukier? Odpowiedź, jak często w dietetyce, brzmieć będzie „to zależy”. Niewątpliwie korzyści ze spożycia słodzika mogą odczuwać osoby z nadmierną masą ciała. Natomiast osoby ceniące sobie niski stopień przetworzenia i naturalność diety mogą spokojnie pozostać przy klasycznym cukrze spożywczym.

Co więcej, dla osób, które nie nadużywają cukru, jego spożycie będzie bezpieczniejsze niż spożywanie słodzików, które mogą działać przeczyszczająco.

Kampania Słodka Równowaga

Kampania „Słodka Równowaga” to koncepcja, której celem jest zgłębienie wiedzy na temat zdrowej diety. Niewątpliwie umiejętne komponowanie jadłospisu pod kątem zawartości cukru to istotny temat dla zdrowia. Aby dowiedzieć się więcej, koniecznie przejdź tutaj.

Czy słyszałaś o cukru różanym? To wyjątkowo aromatyczny dodatek, typowy dla kuchni Bliskiego Wschodu, który dzięki globalizacji zyskuje coraz większą popularność także w Europie. Zastanawiasz się, jak najlepiej wykorzystać cukier różany? Poznaj nasze propozycje na jego zastosowanie.                                                      

Czym jest cukier różany?

Cukier różany to cukier spożywczy o wyjątkowych właściwościach aromatycznych. Powstaje w procesie moczenia płatków róż w krystalicznie czystej wodzie lub wodzie różanej. Następnie pierwotny surowiec, czyli płatki róż, oddziela się od wody i suszy. Suszone płatki róż są następnie mielone i mieszane z cukrem.

Właściwości cukru różanego

Cukier różany to produkt o różnorodnym zastosowaniu. Głównie stosuje się go podczas przygotowania dań, przede wszystkim w kuchni Bliskiego Wschodu. Doskonale sprawdza się, jako dodatek do aromatycznych deserów, koktajli, a nawet mięs.

Warto także wiedzieć, że płatki róż mają liczne właściwości korzystne dla zdrowia. Dzika róża jest źródłem witaminy C, która działa antyoksydacyjnie i wspiera układ odpornościowy. Co więcej, olejki na bazie róży mają działanie korzystne na nastrój i nierzadko bywają stosowane, aby zwiększyć odporność na stres. Aby odnieść jak najwięcej korzyści ze spożywania cukru różanego, warto poddawać płatki różane minimalnej obróbce termalnej, a także ograniczyć ilość dodanego cukru ogółem.

Cukier różany: przepis

Co ciekawe, cukier różany możesz przygotować także samodzielnie w domu! Jego przygotowanie jest proste, jednak wymaga poświęcenia czasu. Natomiast ciekawy smak i aromat zdecydowanie wynagradzają włożoną pracę. Zastanawiasz się, jak zrobić cukier różany? Poznaj nasz przepis!

Składniki

• Woda – 1 litr
• Świeże płatki róż – 500 g
• Aromat waniliowy (spożywczy) – 1 łyżeczka

Przygotowanie

1. Nagrzać piekarnik do temp. 120 st. C.
2. Płatki róż przesypać do durszlaka i obficie opłukać pod bieżącą wodą. Pozbyć się liści i drobnych insektów, które mogły zostać przypadkowo zebrane.
3. Do dużego rondla przelać wodę, dodać aromat i płatki róż. Całość podgrzewać i gotować na małym ogniu przez około 2 godziny.
4. Do zlewu wstawić durszlak i przelać zwartość rondla. Płatki odsączyć z wody.
5. Blachę piekarnika wyłożyć papierem i równomiernie rozłożyć płatki róż.
6. Wstawić do piekarnika i suszyć w temp. 100 st. przez około 2 godziny. Pod koniec czasu sprawdzić, czy płatki są już wystarczająco suche. Jeśli nadal odczuwasz wilgoć, pozostaw płatki jeszcze na około 30 minut.
7. Wysuszone płatki róż wymieszać z cukrem spożywczym.

Do czego wykorzystać cukier z płatków róż?

Cukier różany ma swoje korzenie w tradycyjnej kuchni Bliskiego Wschodu. Historycznie wykorzystuje się go do przygotowania aromatycznych deserów, a także doprawiania mięs np. jagnięciny. Cukier z płatków róż sprawdzi się także jako doskonały dodatek do słodzenia dżemów, koktajli, herbaty, a nawet kawy!

Podsumowując, cukier różany to ciekawe urozmaicenie tradycyjnych dań wytrawnych i deserów. Jest to przyprawa o bardzo intensywnym smaku i aromacie. Stosując cukier różany, pamiętaj o tym, aby spożywać go w umiarkowaniu!

Kampania „Słodka równowaga”

Kampania „Słodka równowaga” ma na celu edukację na temat różnych rodzajów cukru, jego wykorzystania i umiejętnego włączania go do diety. Sięgając po cukier, należy pamiętać o umiarkowanym jego spożyciu.

Melasa to ciekawa substancja. Na lekcjach chemii często pomijana, rzadko omawia się jej właściwości i zastosowanie, a jak pokazuje przemysł, jest ono niezwykle wszechstronne. Najpowszechniej w Polsce wykorzystuje się melasę buraczaną, którą spotkać możemy na przykład w przemyśle spożywczym. Zastanawiasz się, jakie właściwości i zastosowanie ma melasa? Dowiedz się więcej!

Co to jest melasa?

Melasa to ciemnobrązowa substancja. Ma postać lepkiego i gęstego syropu. Jako że około 3/4 melasy stanowią cukry proste, to charakteryzuje się ona słodkim smakiem. Stosunkowo dobrze rozpuszcza się w wodzie.

W zależności od tego, co jest pierwotnym źródłem melasy, wyróżniamy np. melasę buraczaną czy trzcinową. W Polsce, z uwagi na rozwinięty przemysł produkcji cukru z buraków cukrowych, najczęściej spotyka się melasę z buraka cukrowego.

Melasa, bez względu na pochodzenie, to produkt uboczny podczas produkcji cukru. Oznacza to, że powstaje ona podczas wytwarzania cukru i w tym procesie nie jest tak istotna. Celem produkcji cukru jest oczywiście pozyskanie wysokiej jakości cukru spożywczego, a produkt uboczny melasa powstaje „przy okazji”. Jednocześnie nie zmienia to faktu, że melasa wytwarzana przy produkcji cukru nie stanowi bezużytecznego odpadu. Wręcz przeciwnie, jest ona wykorzystywana w zarówno w przemyśle, jak i rolnictwie.

Z czego powstaje melasa? Rodzaje melasy

Melasa może powstawać z różnych produktów, które cechują się wysoką zawartością węglowodanów. Skład melasy oraz jej konsystencja zależą do kilku czynników, wśród których wymienić należy warunki przechowywania, sposób pozyskania i przetwarzania pierwotnego surowca (np. buraków cukrowych), a także jakości i składu chemicznego źródła np. w przypadku melasy buraczanej – buraków cukrowych.

Do najpopularniejszych rodzajów melasy należą:

• melasa buraczana – jej źródłem są buraki cukrowe,
• melasa trzcinowa – powstaje podczas przetwarzania trzciny cukrowej,
• melasa karobowa – pochodzi z karobu, inaczej nazywanego mączką chleba świętojańskiego (tzw. melasa z chleba świętojańskiego), częściej spotykana np. w południowej Europie.

Melasa buraczana

Melasa buraczana to taka, która powstaje podczas wytwarzania cukru z buraków cukrowych. Niewątpliwe jest to najczęściej występująca melasa w Polsce. Taka melasa w swoim składzie zawiera około 20% wody, a resztę stanowią inne substancje takie jak cukry proste, w tym przede wszystkim sacharoza (cukier spożywczy), a także aminokwasy czy związki azotowe. Warto wiedzieć, że melasa jako produkt uboczny zawiera pewne ilości składników nieorganicznych. Ich wysoka zawartość przyczynia się do tego, że melasa hamuje rozwój takich mikroorganizmów jak bakterie.

Melasa z trzciny cukrowej

Kolejnym źródłem melasy cukrowej może być również trzcina cukrowa, co biorąc pod uwagę produkcję cukru, nie jest zaskakujące. Trzcina cukrowa, podobnie jak buraki, również służy do produkcji cukru spożywczego i podczas jego pozyskiwania również powstaje produkt uboczny melasa, tym razem melasa trzcinowa.

Melasa trzcinowa i melasa buraczana są do siebie zbliżone pod kątem wizualnym, a nawet chemicznym. Oba typy substancji zawierają podobną ilość wody i substancji stałych z tym wyjątkiem, że melasa trzcinowa zawiera mniej związków azotowych czy aminokwasów, a za to więcej cukrów redukujących.

Inne rodzaje melasy

Nieco mniej popularne, ale również dostępne, nawet w Polsce, są melasy takie jak:

• melasa z granatów,
• melasa daktylowa.

Jak sama nazwa wskazuje, te rodzaje melasy powstają podczas przetwarzania surowców takich jak daktyle czy granaty. Z uwagi na warunki klimatyczne, takie rodzaje melas cukrowych do Polski docierają już wyłącznie w formie przetworzonej, a ich otrzymywanie odbywa się w zdecydowanie cieplejszych regionach świata np. Afryce.

Czy melasa jest zdrowa? Właściwości melasy

W źródłach popularno – naukowych, przede wszystkim w Internecie, możemy przeczytać, że melasa stanowi doskonały zamiennik cukru spożywczego, jeśli chcemy odżywiać się zdrowo. Niestety nie do końca jest to prawdą. Faktycznie melasa jest mniej kaloryczna (o około 30%, 386 kcal vs. 289 kcal), niż klasyczny cukier spożywczy. Jednakże nadal jest zasobna w cukry proste, przede wszystkim sacharozę, której nadmiar w diecie zwiększa ryzyko chorób układu krążenia czy otyłości.

Zwolennicy spożywania melasy przekonują również, że dostarcza ona wielu witamin i składników mineralnych. I tu ponownie nie do końca jest to prawdą. Sama melasa, w przeliczeniu na 100 g substancji, faktycznie może zawierać stosunkowo wysokie ilości potasu czy żelaza, jednakże nie ma to praktycznego zastosowania w codziennej diecie, ponieważ melasę spożywamy w małych, ograniczonych ilościach. Taka porcja tej substancji nie stanowi istotnego źródła witamin czy składników mineralnych w diecie. Aby była dla nas źródłem np. wapnia, musiałaby być spożywana w bardzo dużych, niezdrowych z uwagi na nadmiar cukru i energii ilościach.

Jedocześnie warto pamiętać, że melasa cukrowa może być substancją, która nieco pomoże nam ograniczyć kaloryczność diety i ilość dostarczanych cukrów prostych. Nie należy jednak uważać, że jest to zdrowy zamiennik cukru spożywczego i że może być spożywana bez ograniczeń.

Zastosowania melasy

Mimo iż melasa jest produktem ubocznym, to znalazła swoje zastosowanie w kilku obszarach. Melasa cukrowa jest przede wszystkim stosowana w przemyśle spożywczym i rolniczym, a także na potrzeby uzyskania konkretnych substancji chemicznych np. wykorzystywanych w chemii czy medycynie. Melasę stosuje się podczas produkcji alkoholu, drożdży piekarniczych czy drożdży paszowych wykorzystywanych w żywieniu zwierząt.

Następnie melasę możemy również wykorzystywać do produkcji gliceryny, która często jest stosowana do produkcji leków i kosmetyków, a także używek nikotynowych czy w przemyśle motoryzacyjnym (składnik płynów hamulcowych i chłodzących). Melasa cukrowa znajduje swoje zastosowanie także w innych gałęziach farmacji, a nawet środków do czyszczenia, ponieważ może posłużyć do produkcji kwasów organicznych takich jak kwas cytrynowy czy szczawiowy. Ten pierwszy – kwas cytrynowy – to nie tylko dodatek do żywności pełniący rolę regulatora kwasowości i przeciwutleniacza, ale także jest wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym czy chemicznym. Z kolei kwas szczawiowy jest stosowany przede wszystkim w przemyśle chemicznym, gdzie jest wykorzystywany do tworzenia środków czyszczących, usuwania zanieczyszczeń etc.

Co ciekawe, melasa buraczana może być źródłem żelaza. Jednakże nie zaleca się jej spożywania w niedokrwistości, ponieważ żelazo w melasie jest niehemowe, czyli takie, które się trudno wchłania. Melasa może być także źródłem związku betainy, która jest pochodną aminokwasów i ma swoje zastosowanie w leczeniu wybranych chorób czy suplementacji sportowców.

Melasa – zamiennik cukru?

Podsumowując, melasa na pierwszy rzut oka może się wydawać zbędnym odpadkiem, powstającym podczas produkcji cukru. Jak się jednak okazuje, w zależności od tego, na co występuje zapotrzebowanie, może być wykorzystywana do produkcji bardzo wielu substancji, które są wykorzystywane w licznych gałęziach przemysłu, od produkcji spożywczej, po elektrotechnikę i przemysł motorniczy.

W Polsce najczęściej występującym rodzajem melasy jest melasa buraczana. Jest ona stosunkowo rzadko spożywana przez ludzi bezpośrednio, choć może być stosowana jako zamiennik cukru spożywczego. Substancja tak pojawia się w naszej diecie także pośrednio jako substrat do wytworzenia innych związków np. kwasu cytrynowego czy gliceryny spożywczej, które mogą stanowić element jadłospisu jako dodatki do żywności.

Kampania „Słodka Równowaga”

Chciałbyś zgłębić wiedzę w temacie racjonalnego wykorzystania cukru w diecie?

Zapraszamy do zapoznania się z innymi artykułami na tej stronie, które powstały w ramach szerzenia inicjatywy edukacyjnej „Słodka Równowaga”. Aby dowiedzieć się więcej, przejdź tutaj.

Węglowodany to bardzo duża grupa związków, które składają się z atomów węgla, wodoru i tlenu połączonych odpowiednim wiązaniem. Pod względem żywieniowym najbardziej pożądane w naszej diecie są właśnie węglowodany złożone, czyli takie, które mają większe cząsteczki. Dzięki długiej strukturze wspomniane sacharydy znacznie dłużej się trawią i zapewniają sytość na dłuższy czas. Zastanawiasz się, gdzie szukać węglowodanów złożonych i jak prawidłowo komponować z nich dietę? To doskonale! Poznaj odpowiedzi na nurtujące Cię pytania!

Czym są węglowodany złożone?

Węglowodany złożone to związki, które podobnie jak cukry, należą do tej samej grupy – węglowodanów ogółem. Równie często bywają nazywane również sacharydami. To, co także łączy je z cukrami to skład. Mianowicie wszystkie związki należące do grupy węglowodanów są zbudowane z trzech różnych atomów: tlenu, wodoru i węgla.

To, co odróżnia węglowodany złożone od pozostałych sacharydów to budowa cząsteczki. Do węglowodanów złożonych zaliczamy tylko te, które składają się z co najmniej kilku pojedynczych cząsteczek węglowodanów (monosacharydów). Przykładem węglowodanów złożonych są różne związki obecne w produktach roślinnych, a także organizmach zwierząt i ludzi. Są to na przykład amyloza (obecna w ziemniakach) czy glikogen (obecny w mięśniach).

Określenie “węglowodany złożone” nie ma jeszcze swojej prawnej definicji, jednak bardzo często tym pojęciem posługują się dietetycy czy lekarze. Jest to związane z unikalnymi właściwościami prozdrowotnymi części węglowodanów złożonych. Mianowicie, warto wiedzieć, że im dłuższa cząsteczka węglowodanów, tym dłużej trwa jej rozkład. I właśnie tu często podkreśla się rolę węglowodanów złożonych, które zbudowane z wielu cząsteczek monosacharydów ulegają procesom trawienia częściowo lub całkowicie, ale sam proces trwa znacznie dłużej, co ma istotne korzyści zdrowotne.

Polecamy do czytania: Najważniejsze funkcje węglowodanów w organizmie człowieka

Węglowodany złożone a cukry proste

Chcąc porównać węglowodany złożone do prostych, warto zacząć od budowy. Węglowodany proste, jak sama nazwa wskazuje, mają prostą konstrukcję. Są to wyłącznie pojedyncze i podwójne cząsteczki cukru. Przykładem cukrów prostych jest wspomniana już wcześniej laktoza, ale także glukoza, fruktoza czy sacharoza (cukier spożywczy). Spożycie cukrów prostych przyczynia się do szybkiego procesu trawienia, który niemalże w kilka minut pozwala na produkcję energii i wydzielenia hormonów. Jeśli cukrów prostych jest za dużo w porównaniu do potrzeb organizmu, nadmiar energii jest gromadzony pod postacią glikogenu mięśniowego i tkanki tłuszczowej.

Z kolei węglowodany złożone to cząsteczki o bardziej skomplikowanej budowie, nierzadko tworzącej łańcuchy przestrzenne. Trawienie takiej cząsteczki jest procesem zdecydowanie bardziej czasochłonnym, dzięki czemu energia uwalniana jest przez dłuższy czas i stopniowo. W konsekwencji przedłuża się uczucie sytości, a także nie dochodzi do tak gwałtownych skoków w poziomie hormonów i produkcji energii.

Rodzaje węglowodanów złożonych

 Mimo iż węglowodany złożone stanowią podgrupę sacharydów, to nadal nie jest to jednorodne zbiorowisko takich samych substancji. Wśród węglowodanów złożonych wyróżniamy:

• disacharydy,
• oligosacharydy,
• polisacharydy.

Najprostsze są disacharydy, które zawierają co najmniej dwie cząsteczki węglowodanowe połączone ze sobą. Przykładem disacharydów jest laktoza – cukier mleczny, która jest zbudowana z cząsteczki glukozy i galaktozy. Kolejną część węglowodanów złożonych stanowią oligosacharydy, zbudowane z od 3 do 10 pojedynczych cząsteczek cukrów i ostatnie, polisacharydy, czyli związki węglowodanowe składające się co najmniej z 11 cząsteczek monosacharydów.

Również spotkać możemy się z tym, że węglowodany złożone są nazywane potocznym określeniem “cukry złożone”. W literaturze naukowej nie znajdziemy takiego określenia i raczej w mowie powinno się tego unikać. Słowo “cukry” zarezerwowane jest dla węglowodanów prostych, które szybko się trawią i stanowią łatwo dostępne źródło energii.

Właściwości węglowodanów złożonych

Węglowodany złożone to bardzo ważny element naszej diety każdego dnia. Ich podstawową funkcją jest dostarczanie energii, która w przypadku tych węglowodanów jest uwalniana przez dłuższy czas i stopniowo. Przetwarzanie tych związków umożliwia produkcję ciepła i utrzymanie stałej temperatury ciała. Co więcej, przynajmniej minimalna ilość węglowodanów jest także niezbędna do trawienia tłuszczów. W zależności od potrzeb organizmu strawione węglowodany złożone mogą również posłużyć do utrzymywania stałego stężenia glukozy we krwi, budowy glikogenu mięśniowego czy tworzenia aminokwasów i innych elementów strukturalnych komórki np. DNA i RNA, które są nośnikiem genów.

Zobacz także: Dieta wysokowęglowodanowa, czyli high carb. Poznaj zasady i efekty diety bogatej w węglowodany!

Produkty bogate w węglowodany złożone

Wiedząc, jak wiele korzyści przynosi regularne spożycie węglowodanów złożonych, warto szukać artykułów spożywczych, które zawierają je w znacznych ilościach. Produkty bogate w węglowodany złożone to przede wszystkim:

• świeże warzywa,
• niedojrzałe owoce,
• pełnoziarniste (razowe) produkty zbożowe,
• nasiona roślin strączkowych.

Zapotrzebowanie na węglowodany u osoby dorosłej

 Produkty zawierające węglowodany złożone powinny codziennie występować w naszym menu. Jako że zapewniają długotrwałe uczucie sytości, zaleca się, aby porcja tych artykułów była obecna w każdym posiłku. Przeciętne zapotrzebowanie zdrowej osoby dorosłej o umiarkowanej aktywności fizycznej na węglowodany ogółem to od 45% do 65% całkowitej kaloryczności diety. Bierze się tu pod uwagę zarówno węglowodany proste, jak i złożone. Obecnie brakuje wytycznych, które specyficznie wskazywałyby jaką część powinny stanowić węglowodany złożone. Biorąc jednak pod uwagę wytyczne dotyczące spożycia cukrów prostych, to można szacować, że w diecie każdego z nas węglowodany złożone powinny stanowić od 40 do 60% kaloryczności diety.

Kampania Słodka Równowaga

Kampania “Słodka Równowaga” to inicjatywa mająca na celu edukację na temat zdrowej diety i umiejętnego jej komponowania. We współpracy z doświadczonymi ekspertami staramy się pogłębiać wiedzę na temat różnych składników diety. Aby dowiedzieć się więcej, przejdź tutaj.

Podsumowując, węglowodany złożone, to te których w naszej diecie powinno być najwięcej! Stanowią one dobre źródło energii i zapewniają sytość na długi czas. W przeciwieństwie do cukrów prostych ułatwiają kontrolę masy ciała. Chcą skomponować zdrową dietę, należy zadbać, aby produkty takie jak artykuły zbożowe czy warzywa były stale obecne w naszym jadłospisie.