Czym jest dieta fleksitariańska i jaka jest rola cukru w tej diecie?

Dieta fleksitariańska to model żywienia, które łączy w sobie dążenie do przestrzegania zdrowej diety ze spożywaniem produktów lubianych, stanowiących przyjemność. W praktyce fleksitarianizm opiera się przede wszystkim na diecie wegetariańskiej i dopuszcza umiarkowane spożycie mięsa. Wiedząc, że założeniem flexitarianizmu jest unikanie produktów powszechnie uważanych za niezdrowe, powstaje pytanie, jaką rolę pełni cukier w tej diecie? Jest dozwolonym czy zakazanym elementem diety fleksitariańskiej?

Fleksitarianizm – co to?

Podstawowe pojęcie, czyli dieta fleksitariańska, to nowoczesny styl żywienia, którego główną zasadą jest ograniczenie ilości mięsa w diecie. Jednakże dla wielu osób przestrzegających takiego sposobu żywienia istotne jest nie tylko to, co jedzą, ale także jak żyją. Śmiało można stwierdzić, że  flexitarianizm to styl życia, który promuje ograniczenie spożycia mięsa, zdrową dietę ogółem czy uprawianie sportu.

Sama dieta fleksitariańska czy określenie flexitarianizm pochodzi od angielskiego słowa „flexible”, czyli elastyczny. Następnie druga część nawiązuje do słowa  „vegetarian”, czyli po prostu wegetarianin, co jest spójne z tym co wskazano wyżej. W konsekwencji podstawę diety stanowią produkty roślinne takie jak świeże warzywa czy owoce, a także pełnoziarniste produkty zbożowe. Jednocześnie flexitarianizm nie jest dietą bez mięsa, podobnie jak semiwegetarianizm dopuszcza spożywanie określonych produktów pochodzenia zwierzęcego.

Flexitarianizm a wegetarianizm i semiwegetarianizm

Flexitarianizm jest często porównywany do diet takich jak wegetarianizm czy semiwegetarianizm. Warto jednak wiedzieć, że istnieją kluczowe różnice pomiędzy nimi. Prawdopodobnie najpopularniejszy wegetarianizm zakłada całkowite wyeliminowanie mięsa z diety, ale dopuszcza spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego np. nabiału czy jaj. Z kolei semiwegetarianizm jest mniej restrykcyjny, gdyż zakłada eliminację wyłącznie mięsa czerwonego. Jednakże to właśnie dieta fleksitariańska pozwala na największą dowolność. Zaleca się tu ograniczanie spożycia mięsa, ale nie jest konieczna eliminacja żadnego jego rodzaju.

Odpowiednio skomponowana dieta fleksitariańska jest lepiej zbilansowana, niż inne diety wysoko eliminacyjne takie jak dieta owocowa czy diety wegańskie, w których brakuje źródeł pełnowartościowego białka, kwasów omega – 3 czy składników mineralnych takich jak żelazo czy magnez. Najczęściej dieta fleksitariańska nie wymaga dodatkowej suplementacji żadnym składnikami odżywczymi i może być przestrzegane przez zdrowe osoby dorosłe. W przypadku dzieci i młodzieży należy zwrócić uwagę na podaż żelaza.

Co je fleksitarianin?

Fleksitarianizm może być bardziej atrakcyjny dla tych, którzy chcą ograniczyć spożycie mięsa, ale nie są gotowi całkowicie z niego zrezygnować. Jest to także dobra alternatywa dla osób, które ze względów zdrowotnych np. z powodu niskiego poziomu żelaza nie mogą sobie pozwolić na wyeliminowanie mięsa. Fleksitarianizm co to pojęcie oznacza w praktyce?

Osoby stosujące tę dietę powinny starać się jeść mięso okazjonalnie np. kilka razy w tygodniu, a nie codziennie. W zamian za to zdecydowanie ważniejsze jest spożycie warzyw, owoców, orzechów, nasionach, roślinach strączkowych i pełnoziarnistych produktach zbożowych. W praktyce oznacza to, że zamiast wędlin czy parówek na śniadanie powinno się jeść jaja, pasty warzywne czy nabiał np. twarożek z rzodkiewką. Dzięki takiemu doborowi produktów spożywczych dieta fleksitariańska stanowi doskonałe połączenie korzyści zdrowotnych wynikających z diety roślinnej z możliwością spożywania mięsa i ryb będących cennym źródłem pełnowartościowego białka czy kwasów omega – 3 (tłuste ryby morskie przede wszystkim).

Czy dieta fleksitariańska jest zdrowa?

Potencjalnie może być bardzo zdrowa! Jak wskazują badania, fleksitarianizm może mieć wiele korzyści zdrowotnych, co jest związane z większym spożyciem produktów roślinnych i ograniczeniem mięsa. Jak wyjaśniają specjaliści, diety typowo roślinne, a także diety zakładające ograniczenie spożycia mięsa, mogą przyczynić się do obniżenia ryzyka chorób serca, cukrzycy typu 2, otyłości i niektórych rodzajów nowotworów.

Spożywanie większej ilości warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych i roślin strączkowych może wpływać korzystnie na masę ciała, poprawić trawienie, zwiększyć poziom energii i poprawić dobrostan psychiczny. Dodatkowo produkty takie jak krótko gotowane warzywa czy pełnoziarniste produkty zbożowe pozwalają zachować niski indeks glikemiczny, co ułatwia utrzymanie niskiej masy ciała czy utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi.

Cukier w diecie fleksitariańskiej

Fleksitarianizm to model żywienia zakładający jak najwyższe spożycie zdrowych produktów, a unikanie tych, które negatywnie wpływają na zdrowie Powstaje zatem pytanie – czy cukier w diecie fleksitariańskiej jest zabroniony?

Choć wiemy, że cukier nie jest zakazanym elementem zdrowego jadłospisu, to nie zaleca się spożywać go w nadmiarze. Podobnie jak w każdej diecie, w fleksitarianizmie ważne jest, aby zwracać uwagę na ilość i jakość spożywanych cukrów. W kontekście diety fleksitariańskiej cukier może odgrywać różne role, w zależności od jego źródła i ilości. Naturalne cukry występujące w owocach, warzywach i produktach pełnoziarnistych są bardziej mile widziane, niż cukry dodane, gdyż towarzyszą im dodatkowo witaminy, składniki mineralne czy błonnik pokarmowy.

W diecie fleksitariańskiej zaleca się ograniczać spożycie cukrów dodanych, pochodzących z przetworzonej żywności, na rzecz naturalnych źródeł cukru. Produkty z wysoką zawartością cukrów dodanych, takie jak słodycze, napoje gazowane i żywność wysokoprzetworzona powinny być spożywane sporadycznie, ponieważ mogą przyczynić się do wzrostu masy ciała czy wpływać negatywnie na zdrowie poprzez zwiększenie ryzyka cukrzycy, chorób układu krążenia czy nowotworów.

Zatem, cukier, mimo że często jest postrzegany jako negatywny składnik, ma swoje miejsce we fleksitarniźmie, bo właśnie ten model żywienia dopuszcza dowolność – zachęca do zdrowej diety, ale także umożliwia spożywanie produktów smacznych i lubianych. A jak kontrolować spożycie cukru na diecie fleksitariańskiej?

1. Wybieraj naturalne źródła cukru: świeże owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste.
2. Unikaj przetworzonej żywności: ogranicz spożycie słodyczy, napojów gazowanych i przekąsek, które zawierają duże ilości cukrów dodanych, przygotowuj domowe słodycze.
3. Czytaj etykiety: zwracaj uwagę na ilość składników, w tym zawartość cukru w produktach spożywczych, wybieraj produkty o krótkim składzie z niską zawartością cukrów dodanych.

Podsumowując, dieta fleksitariańska to praktyczne podejście do żywienia, które łączy zalety wegetarianizmu z umiarkowanym spożyciem mięsa. Fleksitarianizm pozwala na większą swobodę w wyborze produktów spożywczych, dzięki czemu dieta jest bardziej elastyczna i możemy dopasować ją do siebie. W kontekście diety fleksitariańskiej, cukier należy spożywać z umiarem, a jego głównymi źródłami powinny być naturalne produkty roślinne.

Bibliografia

1. A. Januszewska i wsp. Wpływ diety fleksitariańskiej na występowanie nowotworów. Wokół współczesnych wyzwań dla prawa i medycyny. ArcheGraph Wydawnictwo Naukowe 2024.
2. D. J. Blatner. The flexitarian diet: the mostly vegetarian way to lose weight, be healthier, prevent diease and add years to your life.
3. O. Morrison. Flexitarianism may save the planet – but it’s killed the traditional European diet. Foodnavigator.com dostęp online 13.07.2024.