Historia cukru spożywczego w Polsce

Unia Europejska znajduje się w światowej czołówce producentów cukru – odpowiada za prawie 50% produkcji cukru buraczanego na świecie. Jednym z krajów wiodących w tym przemyśle jest właśnie Polska. Cukier towarzyszy nam od wielu lat i w okresie swojej obecności przeżywał już wiele wzlotów i upadków. Początkowo stanowił rarytas dla najbogatszych. Dzisiaj nie jest już tak mile widziany. Czy należy się go obawiać? Jak spożywać go z rozwagą?

Cukier w historii Polski

Gdy w XIX wieku doszło do upadku Napoleona, wiele cukrowni buraczanych w Europie popadło w kryzys. Na świecie przewagę zyskiwała trzcina cukrowa i cukier trzcinowy. Jednakże nie w Polsce! Jak wskazują dane historyczne, już w 1826 otwarto pierwszą polską cukrownię. Dokonanie to przypisuje się Henrykowi Łubieńskiemu, którego uznano za prekursora przemysłu cukrowego w Królestwie Polskim.

W czasach renesansu cukier był rarytasem i przysmakiem dla najbogatszych. Następnie przez dziesiątki lat doskonalono metody produkcji i wydajność po to, aby już w czasach oświecenia stał się on dostępny dla większości mieszkańców. Od tego czasu po dzień dzisiejszy, cukier stanowi artykuł codziennego spożycia.

Produkcja cukru w Polsce

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego produkcja cukru w Polsce w ostatnich latach utrzymuje się na stałym, wysokim poziomie. Jak wskazano w badaniu z 2017 roku, w Polsce wyprodukowano 2,21 mln ton tego produktu. W porównaniu do roku 2010 jest to ilość blisko o 25% większa (1,57 mln ton).

Proporcjonalnie do produkcji, wzrasta także spożycie cukru. Jak obserwuje się od 2010 roku, poziom konsumpcji statystycznie rośnie i np. 2017 roku zużycie wyniosło 44,5 kg cukru spożywczego na mieszkańca, na rok. Przekłada się to na ponad 3,7 kg na osobę na miesiąc!

Cukier okiem naukowca

Cukier spożywczy jest produktem dostarczającym przede wszystkim węglowodanów prostych, potocznie nazywanych “cukrami”. W świetle przewodu pokarmowego są one trawione z dużą szybkością, dlatego mówi się, że cukier stanowi łatwo dostępne źródło energii. Zgodnie z tabelami wartości odżywczej żywności kaloryczność cukru prezentuje się następująco:

Cukier nie zawiera białka ani tłuszczu. Także pozostałe składniki, takie jak witaminy czy minerały znajdują się tu w bardzo małych, śladowych ilościach lub nie ma ich wcale.

Czytaj więcej: Ile kalorii ma cukier?

Dlaczego cukier jest kontrowersyjny?

Otyłość, cukrzyca czy choroby układu krążenia to plagi XXI wieku. Jak wskazują naukowcy, to właśnie przejadanie się, nieaktywny tryb życia i spożywanie żywności wysoko przetworzonej wpływają na zdrowie.

Cukier, mimo iż nie jest jedynym czynnikiem sprawczym, to w nadmiarze także przyczynia się do wcześniej wspomnianych konsekwencji. Od kilkudziesięciu lat systematycznie wzrasta jego poziom spożycia. Niestety nie jest to współmierne do naszego nowego sposobu spędzania czasu. Wraz z rozwojem technologii jesteśmy coraz mniej aktywni i więcej czasu spędzamy, prowadząc siedzący tryb życia.

Stąd, dietetycy zalecają, aby:

• podstawę naszej diety stanowiły warzywa,
• słodkie przekąski i dosładzanie było okazjonalne,
• codziennie znaleźć przynajmniej 30 minut na aktywność fizyczną.

Podsumowując, cukier spożywczy towarzyszy nam już od wielu lat. Polska to jeden z czołowych producentów cukru buraczanego od XIX wieku. Właśnie w przeszłości, gdy był on rarytasem, spożywano go w małych ilościach i na szczególne okazje, nikt nie martwił się jak wpływa na zdrowie. Obecnie, gdy mamy tendencję do jego nadużywania, a także jesteśmy mało aktywni, warto pamiętać o jego okazjonalnym spożyciu. Zatem, kluczem do sukcesu po raz kolejny okazuje się być równowaga!

Bibliografia

• Cukier. Komisja Europejska – informacje ogólne, data dostępu 06.05.2021, https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/plants-and-plant-products/plant-products/sugar_pl
• H. Kunachowicz i wsp. Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL 2017.
• WHO. Guideline: sugars intake for adults and children. World Health Organization, 2015
• M. Jarosz i wsp. Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia 2017.
• GUS. Cukier w Polsce, dostęp online 06.05.2021, https://stat.gov.pl/infografiki-widzety/infografiki/infografika-cukier-w-polsce,82,1.html