Koncentracja – jak mindfulness pomaga walczyć z rozpraszaczami?

Współcześnie, w świecie pełnym rozpraszaczy – od mediów społecznościowych po nieustannie napływające newsy – coraz trudniej o czas efektywnej koncentracji. Nie da się jednak ukryć, że skupienie to kluczowy element produktywności i spokoju ducha, zarówno w pracy, jak i życiu prywatnym. Jak zadbać o ten aspekt w przebodźcowanej rzeczywistości i ciągłego poczucia FOMO?

Co to jest koncentracja?

Skupienie, inaczej koncentracja to proces, świadomego kierowania całej swojej uwagi na konkretne zadanie, myśl lub zjawisko przez określony czas. Wymaga to zaangażowania umysłu, odpowiedniego zarządzania energią oraz odporności na rozpraszacze, przyjmując do siebie tylko istotne informacje. Rozkojarzony mózg pracuje niewydajnie, przez co obowiązki zajmują więcej czasu i trudniej nam wykonać je dokładnie. Zaburzenia koncentracji obniżają również na zdolność do zapamiętywania, co z kolei przekłada się na wolniejszą i trudniejszą naukę.

Skąd się biorą problemy z koncentracją i pamięcią?

Dzisiejszy świat pędzi do przodu. Dynamiczny rozwój technologii, poza wieloma zaletami, ma też swoje minusy, które determinują m.in. nasz dobrostan psychiczny. Wiele osób już od najmłodszych lat zmaga się z trudnościami w skupieniu się na wykonywanym zadaniu, co prowadzi do obniżonej efektywności zarówno w pracy, szkole, jak i codziennych czynnościach.

Jednym z głównych źródeł braku koncentracji jest nadmiar informacji, z którym codziennie musimy się mierzyć. Żyjemy w erze cyfrowej, gdzie stale jesteśmy bombardowani wiadomościami, powiadomieniami i treściami z mediów społecznościowych. Taki nadmiar bodźców obciąża nasz umysł, co utrudnia skupienie się na jednym zadaniu i poczucie tzw. FOMO, czyli lęk przed przegapieniem czegoś ważnego, ciekawego lub satysfakcjonującego. W praktyce jest to uczucie niepokoju lub niezadowolenia wynikające z przekonania, że inni doświadczają atrakcyjnych wydarzeń lub sytuacji, w których sami nie bierzemy udziału. FOMO rozkwitło w erze mediów społecznościowych i eskaluje na coraz młodsze osoby, które nie mogą powstrzymać się od ciągłego scrollowania telefonu i zerkania na powiadomienia.

Kolejnym istotnym czynnikiem wpływającym na problemy z koncentracją uwagi jest stres. Wysoki poziom napięcia emocjonalnego i poczucie ciągłej presji bycia najlepszym w każdym aspekcie życia, będzie prowadzić do wzrostu kortyzolu, a tym samym rozproszenia uwagi i trudności w utrzymaniu skupienia. Stres często odreagowujemy czasem przed ekranem, który pogłębia problem i dodatkowo osłabia funkcje poznawcze.

Brak równowagi między pracą a odpoczynkiem, czyli tzw. work-life balance, również negatywnie wpływa na pamięć i koncentrację. Zbyt duża ilość obowiązków, bez wystarczającego czasu na regenerację szybko prowadzą do zmęczenia psychicznego i wyczerpania energetycznego, które odbijają się na zdolności do skupienia i efektywności.

Nie bez znaczenia pozostaje też stan zdrowia fizycznego. Ogromny wpływ na nasze funkcje poznawcze ma m.in. dieta. Warto dobrze przeanalizować swój jadłospis – o ile sama obecność cukru, w umiarkowanych ilościach, nie jest szkodliwa, o tyle nadmierne sięganie po przekąski i przetworzoną żywność już tak.

Cukier a zdrowie to ściśle związane ze sobą kwestie – bez solidnej podstawy, jaką jest nisko przetworzona żywność, pełnowartościowe posiłki, bogate w tłuszcze i białko oraz regularne pory jedzenia, nasz organizm nie będzie w stanie wydajnie pracować.  Na przykład, nadmierne sięganie po przekąski w czasie pracy, będzie negatywnie wpływało na naszą gospodarkę cukrową, prowadząc do gwałtownych wahań energii, które zaburzają dobrą pamięć i koncentrację oraz potęgują rozkojarzenie. Jeśli masz problem z podjadaniem, warto wykonać nasz quiz i znaleźć przyczynę tego zgubnego nawyku.

 Co to jest mindfulness i w jaki sposób działa?

Jednym z silnie promowanych sposobów na to, jak poprawić pracę mózgu jest mindfulness. Ta technika polega na wyćwiczeniu umiejętności skupienia uwagi na bieżącej chwili, bez analizowania tego, co się dzieje dookoła. W języku polskim mindfulness często określane jest, jako uważność. W stanie świadomego doświadczania swoich myśli i emocji oraz bodźców z otoczenia, uczymy być się tu i teraz, pozbawionego ciągłego martwienia się o przyszłość i rozmyślania o przeszłości.

Jak ćwiczyć koncentrację? Jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych w podejściu mindfulness jest medytacja uważności. Polega ona na krótkim, ale systematycznym skupianiu się na się na świadomym oddechu, odczuciach z ciała lub dźwiękach słyszanych w danej chwili. Dzięki takiej praktyce powtarzanej w ciągu dnia uczymy się kierować swoją uwagę na teraźniejszość, bez poddawania się rozproszeniom, co poprawia koncentrację.

Trening uważności regularnie stosowany może przynieść liczne korzyści, w tym:

• umiejętność skupienia uwagi – ćwiczenia na koncentrację wykorzystywane w mindfulness są krótkie i można je wykonywać wszędzie, dzięki czemu może je praktykować każdy,
• zwiększenie samoświadomości – regularna podróż w głąb siebie, którą daje medytacja uważności, pomaga być blisko własnych myśli i emocji, zatrzymać się, zastanowić nad tym, jak się czujemy w danej chwili i jakie są nasze potrzeby,
• redukcję stresu – mindfulness pomaga skupić się na tym, co istotne i zwolnić, zmniejszając w nas napięcie i negatywne emocje, co przełoży się nie tylko na efektywność w pracy, ale lepsze funkcjonowanie. Brak koncentracji przyczyny ma zarówno w naszych nawykach, jak i sytuacji życiowej.

Mindfulness – ćwiczenia. Jak się skoncentrować?

Mindfulness może być skutecznym narzędziem pomagającym zarówno dorosłym, jak i dzieciom w radzeniu sobie z rozpraszaczami. Regularne ćwiczenia na koncentrację uwagi ułatwiają utrzymywanie skupienia na bieżących zadaniach, efektywniejszą pracę i szybszą naukę. Jak poprawić koncentrację u dziecka? Oto przykłady prostych technik mindfulness dla dzieci:

• ćwiczenie uważnego oddychania — to jedno z podstawowych ćwiczeń, które sprawdza się w każdym wieku. Dziecko (lub dorosły) siada wygodnie, zamyka oczy i zaczyna obserwować swój oddech – jak powietrze powoli wchodzi i wychodzi z ciała. Najważniejsze, aby nie starać się kontrolować oddechu, tylko zauważać go takim, jaki jest.
• uważne słuchanie — w tym ćwiczeniu dziecko (lub dorosły) zamyka oczy i koncentruje się na dźwiękach w swoim otoczeniu. Może to być dźwięk wiatru, odgłosy natury, kroki lub dowolne inne dźwięki. Ważne jest, aby nie uciekać myślami, tylko uważnie słuchać i zauważać np. różnice w natężeniu czy odległości. Dzieciom można zaproponować zabawę w “polowanie na dźwięki”, co wzmocni ich zaangażowanie.

Ważne, aby praktyki mindfulness były dostosowane do wieku i możliwości dziecka — proste, krótkie ćwiczenia będą bardziej efektywne niż długie medytacje.

Dzięki regularnym ćwiczeniom zyskasz nie tylko lepszą koncentrację, ale także poprawisz swoją jakość życia, zarządzanie stresem i zwiększysz ogólną satysfakcję. To bezpłatne narzędzie, które pozwoli Ci lepiej radzić sobie z rozpraszaczami i skupić się na tym, co naprawdę ważne.