Zrównoważone życie – jak znaleźć balans między pracą a odpoczynkiem?

W dzisiejszym, szybko zmieniającym się świecie coraz trudniej jest znaleźć harmonię między pracą a odpoczynkiem. Wielu z nas boryka się z nadmiarem obowiązków, jednocześnie próbując prowadzić zdrowy styl życia. Na co dzień chcemy jeść odpowiednio zbilansowaną dietę, pracować najlepiej jak potrafimy i jeszcze regularnie ćwiczyć. Jednak jak to wszystko pogodzić? Jak zadbać o swój work – life balance?  Czy równowaga w życiu w XXI wieku jest jeszcze możliwa?

Work-life balance – co to jest?

Jednym z kluczowych pojęć, które zyskuje coraz większą popularność, jest określenie work life balance, czyli równowaga między pracą a życiem prywatnym. Pojęcie to polega na dążeniu do harmonijnego podziału czasu między obowiązki zawodowe a aktywności, które sprawiają nam przyjemność, regenerują nas i wpływają korzystnie na zdrowie fizyczne oraz psychiczne.

Jak wskazano w raporcie GUS (Główny Urząd Statystyczny) Polakom work – life balance przychodzi coraz trudniej. Zaburzona jest równowaga w życiu, gdyż nawet 20% pracowników w Polsce pracuje dłużej niż standardowe 40 godzin tygodniowo. Wysokie obciążenie pracą oraz długa lista obowiązków przyczyniają się do wzrostu stresu wśród Polaków, a także mogą prowadzić do problemów takich jak wypalenie zawodowe.

Z drugiej strony znalezienie równowagi między pracą a życiem prywatnym pozwala nie tylko uniknąć wypalenia zawodowego, ale także prowadzi do ogólnej poprawy jakości życia. Osiągnięcie odpowiedniego life work balance przekłada się na lepsze relacje z bliskimi, wyższą efektywność zawodową oraz lepsze samopoczucie.

Dlaczego nasz życiowy balans jest zaburzony?

Jak wskazują eksperci, kluczowym wyzwaniem dla większości z nas jest odnalezienie równowagi w codziennym życiu, a zwłaszcza oddzielenie czasu prywatnego od pracy. Sytuacja ta nasila się, gdy pracujemy zdalnie. Dodatkowo wśród innych czynników, które przyczyniają się do zaburzenia work life balance zalicza się:

• długie godziny pracy: zgodnie z tym co wspomniano wyżej, wiele osób pracuje ponad standardowe godziny pracy; pracownicy częściej zostają dłużej w biurze lub biorą na siebie dodatkowe obowiązki;
• kulturę pracy: w Polsce panuje kultura pracy, w której zaangażowanie, ambicja czy dążenie do sukcesu są postrzegane bardzo korzystnie i są pożądane wśród pracowników, może być również tak, że dla pełni sukcesu rodzina czy pasje schodzą na drugi plan;
• stres i presja: obowiązująca kultura pracy w konsekwencji przyczynia się do tego, że życie zawodowe ma dla nas wysoki priorytet i jest także związana z wysokim poziomem stresu, dodatkowo presja osiągania wyników oraz obawa przed utratą pracy mogą prowadzić do przepracowania.

Wypalenie zawodowe, czyli gdy równowaga w życiu jest nieobecna…

Jednym z największych zagrożeń związanych z nadmiarem pracy i zaburzeniem work life balance jest wypalenie zawodowe. To stan emocjonalnego, psychicznego i fizycznego wyczerpania spowodowanego długotrwałym stresem i nadmiernym obciążeniem obowiązkami zawodowymi. Co ciekawe, wypalenie zawodowe dotyka coraz to młodszych pracowników, którzy nie potrafią znaleźć właściwego balansu między pracą a życiem osobistym.

Czym objawia się wypalenie zawodowe? Osoba, której dotyczy ten stan może odczuwać przewlekłe zmęczenie, ma obniżoną zdolności do odczuwania satysfakcji i mniejsze zaangażowanie w pracę. Osoby z wypaleniem zawodowym nie czują więzi z osobami z pracy i nie identyfikują się z grupą. W stosunku do własnej osoby odczuwają niskie poczucie wartości i zmniejszoną skuteczność w pracy.

Jak odzyskać work – life balance?

Aby zapobiec wypaleniu zawodowemu, warto zadać sobie pytanie: co mogę zrobić, aby lepiej zarządzać swoim czasem i zadbać o siebie? Może określenie work-life balance, należy zamienić na life work balance? Warto zwrócić uwagę, że to nie tylko modne hasło, ale pozytywna zmiana myślenia w dzisiejszych czasach. Jak zatem odzyskać równowagę w życiu codziennym?

Warto pamiętać, że osiągnięcie równowagi życiowej to proces, który trwa i  wymaga świadomego podejścia i regularnej pracy nad sobą. Warto zacząć od wprowadzenia kilku prostych zasad:

1. Wyznaczenie granic – czasowych i emocjonalnych. Powinniśmy nauczyć się odmawiać, gdy czujemy, że nasze obowiązki nas przytłaczają, a także regularnie planować czas na pracę, życie prywatne i odpoczynek.
2. Planowanie dnia –  z uwzględnieniem zarówno obowiązków zawodowych, jak i czasu wolnego, harmonogram powinien obejmować także przerwy na relaks, sport czy spotkania z bliskimi.
3. Uprawianie aktywności fizycznej – regularny ruch pomaga w zachowaniu równowagi fizycznej i psychicznej, korzystnie wpływa na poziom stresu czy samopoczucie; warto pamiętać, że aktywność fizyczna powinna być zarówno pod kątem dyscypliny, jak i poziomu zaawansowania dobrana tak, aby sprawiała nam przyjemność.
4. Spożywanie dobrze zbilansowanej diety – nasz jadłospis powinien być zrównoważony i bogaty w składniki odżywcze, które wspierają organizm np. pełnowartościowe białko, zdrowe tłuszcze i węglowodany złożone; w niewielkim stopniu, a także z uwzględnieniem stanu zdrowia do diety można włączać produkty lubiane, których spożycie powinno być ograniczane np. cukier; jednocześnie nie należy stosować bardzo restrykcyjnych diet, zwłaszcza bez konsultacji z dietetykiem.
5. Właściwe nawadnianie się – na co dzień, przytłoczeni pracą możemy także zapominać o wypijaniu odpowiedniej ilości płynów; właściwe nawodnienie jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania ciała i umysłu; pamiętajmy, aby głównym wybieranym płynem była zawsze woda.
6. Przeznaczanie czasu na sen i odpoczynek – odpowiednia ilość snu to niezbędny czynnik dla regeneracji organizmu; warto kłaść się do łóżka o stałych porach i zapewniać sobie minimum 7-8 godzin snu dziennie; dodatkowo cenne będzie wygospodarowanie choć kilku godzin dziennie na czas dla siebie lub dla siebie i najbliższych.

Wielu ludzi stawia sobie pytanie: czym jest work life balance? Co oznacza równowaga w życiu codziennym? Wiemy już, że to nic innego jak harmonia między tym, co musimy robić, a tym, co chcemy robić. Jest to dobrze zorganizowany dzień, w którym jest czas na pracę, odpoczynek, relacje z bliskimi i rozwój osobisty.

Mając świadomość czym jest work life balance, dążymy do tego, aby żadna ze sfer nie dominowała nad drugą, a jednocześnie obie mogły się rozwijać w harmonijny sposób. W końcu bez właściwego balansu łatwo wpaść w pułapkę nadmiernego poświęcania się jednej z części naszego życia, co może prowadzić do wypalenia zawodowego i problemów ze zdrowiem.

Bibliografia:

1. Główny Urząd Statystyczny (GUS). (2023). Warunki pracy i wynagrodzenia w 2022 roku. Raport GUS, dostęp online.
2. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS). (2020). Warunki pracy w Polsce 2020. Raport IPiSS, dostęp online.
3. Maslach, C., & Leiter, M. P. (2016). Burnout: A Multidimensional Perspective. International Review of Industrial and Organizational Psychology, 31, 19-32.
4. Parker, S. K., & Collins, C. G. (2010). High Performance Work Systems and Employee Outcomes: The Mediating Role of Job Demands and Control. Journal of Applied Psychology, 95(3), 533-546.