Podsumowanie kampanii cukrowniczej 2023/2024

Kampania cukrownicza 2023/2024 rozpoczęła się 28 sierpnia 2023 roku w cukrowni Miejska Górka, należącej do Pfeifer & Langen Polska S.A. Zakończenie krojenia buraków cukrowych miało miejsce 4 lutego 2024 roku, a dokonała go cukrownia w Opalenicy, należąca do Nordzucker Polska S.A.

Średni czas trwania kampanii u wszystkich czterech producentów wyniósł 134  dni, co jest wynikiem znacząco większym od zeszłorocznego aż o 26 dni. Plony w omawianej kampanii wyniosły średnio 63,86 ton z hektara. Jest to najlepszy wynik na przestrzeni ostatnich sześciu lat. W zakończonej niedawno kampanii producenci cukru podpisali umowy na uprawę i dostawę buraków cukrowych z 26.027 rolnikami, od których zakupili 16.966.213 ton buraków. Oznacza to osiągnięcie poziomu, wcześniej nie spotykanego. W kampanii 2023/2024 krajowi producenci cukru wyprodukowali 2.341.375 ton cukru. Oznacza to poprawienie wyniku o prawie 30 tys. ton cukru wobec rekordowego roku 2017/18.

Warunki pogodowe

Luty i początek marca charakteryzowały się przeciętną ilością opadów i zmienną temperaturą. Wyraźne ocieplenie w drugiej połowie marca stworzyło korzystne warunki rozpoczęcia siewów. Jednakże występujące w późniejszym czasie opady deszczu i śniegu oraz niskie temperatury powietrza i gleby przyczyniły się do wydłużenia akcji siewnej. Temperatura w kwietniu była niższa od wieloletniej. Dużym zagrożeniem dla wielu plantacji w okresie wschodów były intensywne opady deszczu, które zasklepiały i zaskorupiały zewnętrzną warstwę gleby utrudniając wschody oraz prawidłowy rozwój roślin. Niektóre plantacje spośród tych, które uległy zaskorupieniu na skutek intensywnych opadów deszczu wymagały przesiewów z powodu zbyt małej ilości kiełkujących roślin. Lokalnie, w okresie wschodów występowały przymrozki, które uszkadzały siewki.

Maj był w większości chłodny, z sumą opadów poniżej średniej wieloletniej. Powodowało to wolny rozwój siewek buraków. Pod koniec maja ociepliło się. W czerwcu i prawie przez cały lipiec występowały wahania temperatury, w niektórych częściach kraju występowały susze w rejonach upraw. Koniec lipca i pierwsza połowa sierpnia to fala upałów, która spowodowała lokalne pojawienie się objawów suszy, co ograniczało prawidłowy rozwój roślin na plantacjach. W niektórych regionach występowały bardzo obfite opady deszczu, które powodowały lokalne podtopienia. Wrzesień był wyjątkowo suchy i ciepły.

Warunki meteorologiczne w początkowym okresie kampanii sprzyjały zbiorom korzeni. Wrzesień był bardzo ciepły z niewielką ilością występujących w tym okresie opadów deszczu. W drugiej połowie października i na początku listopada w dużej części obszarów kontraktacyjnych wystąpiły intensywne opady. Wysoka temperatura utrzymywała się prawie do połowy listopada. Później zaczęło się ochładzać i na przełomie listopada i grudnia wystąpiły silne mrozy i intensywne opady śniegu, co utrudniło zbiory korzeni i skup surowca. Od połowy grudnia nastąpiło szybkie ocieplenie, pojawiły się opady deszczu i gwałtowna odwilż. Następne tygodnie to kolejne fale mrozów i opadów śniegu przemiennie z ociepleniem i opadami deszczu. Narastające uwilgotnienie gleby powodowało, że warunki zbioru były coraz trudniejsze.

Warunki uprawy

Początek siewów w kraju nastąpił w połowie marca, a zakończył się w połowie maja. Okres siewów przedłużył się ze względu na trudne warunki pogodowe – intensywne, długotrwałe opady i ochłodzenie. Pierwsze wschody pojawiły się już na początku kwietnia. Później, ze względu na niskie temperatury, wschody opóźniały się. Okres wschodów był długi i trwał od połowy kwietnia do początku czerwca. Plantacje przesiewane były głównie ze względu na zaskorupienie powierzchni gleby, wymarznięcie siewek, żerowanie szarka komośnika.

Przedłużające się i w większości mocno opóźnione siewy oraz niskie temperatury na wiosnę spowodowały, że rozwój roślin na początku wegetacji był mocno opóźniony. Późniejszy okres sezonu wegetacyjnego charakteryzował się sprzyjającymi warunkami rozwoju roślin, zróżnicowanymi jednak pod względem ilości występujących opadów. W niektórych regionach kraju pojawiły się objawy suszy.

Niskie temperatury oraz duża ilość opadów na wiosnę spowodowały, że szarek komośnik występował w umiarkowanym nasileniu. W większym stopniu pojawiły się pchełki, a później w dużym nasileniu mszyce. Na plantacjach, w zależności od rejonu, wykonano od jednego do czterech zabiegów ochrony herbicydowej. Warunki stosowania były raczej dobre, jedynie opóźnienia w rozwoju roślin, czy nadmierne uwilgotnienie gleby po opadach powodowały konieczność przesuwania terminów. Pojawianie się szkodników na plantacjach wymagało zastosowania ochrony insektycydowej z wykorzystaniem acetamiprydu, cypermetryny, deltametryny i innych.

W przypadku chorób najwcześniej porażenie chwościkiem buraka wystąpiło
w południowo-wschodniej Polsce. Pierwsze objawy pojawiły się już w czerwcu. Ze względu na wysokie temperatury i wyższą wilgotność, nasilenie porażenia wzrastało także jesienią, praktycznie do końca wegetacji. Jednak w tym okresie nie miało to już dużego wpływu na obniżenie plonu i polaryzacji. W większości rejonów obserwowaliśmy niższą presję chorób grzybowych. Na wielu plantacjach odnotowano nasilone występowanie mszyc. Część rolników zmagała się z szarkiem komośnikiem, największe szkody wywoływało intensywne żerowanie szkodnika w okresie wschodów roślin, które w wielu przypadkach prowadziło do całkowitego zniszczenia plantacji i konieczności wykonania przesiewów. Podczas okresu wegetacji na części plantacji buraka cukrowego stwierdzono także obecność skośnika buraczaka.

Wykresy