Jak rozmawiać z dziećmi o słodyczach, czyli o poszukiwaniu złotego środka podczas wielu dylematów

W dzisiejszych czasach, gdy kolorowe opakowania słodyczy kuszą zarówno w realnym świecie jaki i tym online, poszukiwanie zdrowego podejścia do słodyczy może być wyzwaniem. Nawet dorosłym czasami trudno jest znaleźć złoty środek pomiędzy zdrową dietą, a słodkimi przekąskami.  Wiemy przecież, że zarówno brak kontroli, jak i surowe restrykcje mogą prowadzić do niezdrowych nawyków żywieniowych. Zatem jak rozmawiać z dziećmi o słodyczach? Czy w ogóle mogą się one pojawić w zdrowiej diecie dziecka?

Zacznij od edukacji

Wyznaczanie granic i zasad zdrowej diety warto zacząć od edukacji … samego siebie. Nie zawsze to co wydaje nam się słuszne, takie faktycznie jest. Często nieświadomie możemy przenosić złe nawyki z własnego dzieciństwa. Z tego względu warto poszukać portali online prowadzonych przez specjalistów z dziedziny żywienia lub nawet indywidulanie skonsultować się z doświadczonym dietetykiem. Wraz z ekspertem możesz dokonać oceny stylu żywienia Twojego dziecka, ocenić to co obecnie wymaga zmiany i znaleźć rozwiązanie w kwestii słodyczy, które będzie dla Was odpowiednie.

Znajdź złoty środek

Jako odpowiedzialny rodzic zapewne doskonale wiesz, że typowe słodycze nie należą do najzdrowszych produktów w żywieniu dzieci. Jak wskazują liczne badania nadmiar cukru w diecie zwiększa ryzyko otyłości już w dzieciństwie, a także chorób dietozależnych w dorosłości. Jednocześnie podejmując decyzję dotycząca słodyczy w codziennej diecie, pamiętaj, że „zakazany owoc zawsze smakuje najlepiej”. Całkowite zabranianie spożywania słodkich przekąsek, może przyczynić się do wykształcenia negatywnych nawyków żywieniowych i nie jest wskazane.

Planując żywienie swojej pociechy unikaj przesady – pozwól na jedzenie tego co dziecko lubi, jednocześnie wyznaczając jasne zasady co do spożywania zdrowych i pełnowartościowych posiłków takich jak śniadanie, obiad i kolacja.

Zadbaj, aby przerwy w żywieniu Twojego dziecka nie trwały dłużej, niż 4 – 5 godzin (chyba, że lekarz lub dietetyk po indywidualnej konsultacji wskazał inaczej). Jeśli pomiędzy głównym posiłkami Twoja pociecha jest głodna, warto zaplanować zdrowe II śniadania lub podwieczorki. Ważne, aby nie były to właśnie słodycze czy inne przekąski, a nadal pełnowartościowe posiłki, które będą po prostu mniejsze objętościowo np. kanapka z produktem będącym źródłem białka (szynka, ser, jajko, pasta rybna), koktajl na bazie świeżych owoców z dodatkiem płatków owsianych czy pełnoziarniste batony domowe. Takie rozwiązanie pozwoli pokazać Twojemu dziecku, że słodycze nie stanowią rozwiązania na odczuwany głód.

Unikaj nagradzania słodyczami

Chcąc ograniczyć spożywanie słodyczy nierzadko możemy ulec pokusie podawania ich dziecku, gdy dostanie dobrą ocenę, odniesie sukces czy poprawnie się zachowuje. Niestety to także nie będzie wskazane. Takie zachowanie może wykształcić u dziecka nieprawidłowy mechanizm „nagradzania słodyczami”, co w przyszłości może skutkować tym, że w okresie dojrzewania lub dorosłości dziecko będzie traktowało słodkie przekąski jak nagrodę lub sposób pocieszenia.

Od kiedy słodycze są dozwolone?

Jak wskazują autorzy Standardów medycznych, jednym z podstawowych błędów popełnianych przez rodziców jest to, że podają dzieciom cukier zbyt wcześnie. Przyczynia się to do przyzwyczajenia do smaku słodkiego już we wczesnym dzieciństwie. Zgodnie z raportem przeprowadzonym przez Instytut Matki i Dziecka nawet 75% dzieci po 1. roku życia spożywa nadmierną ilość cukru! W takiej sytuacji rezygnacja ze słodyczy lub ich ograniczenie jest jeszcze trudniejsze.

Aby nie budować u dziecka „ochoty na cukier” zrezygnuj z podawania go w trakcie rozszerzania diety. Jak wskazują eksperci, kluczowe jest pierwsze 1000 dni życia dziecka, od momentu jego poczęcia. Oznacza to, że już w ciąży kobiety powinny unikać spożywania nadmiernej ilości cukru. Zasadę tą należy kontynuować także w trakcie karmienia piersią. Mimo, że zawartość cukru w mleku kobiecym jest względnie stała, to w następnych latach mama będzie doskonałym przykładem dla dziecka.

Najlepiej nie podawać dziecku cukru czy typowych słodyczy do momentu, aż samo o nie poprosi. Oznacza to także, że gdy rozszerzamy dietę dziecka nie powinniśmy podawać wyłącznie słodkich posiłków. Serwowane owoce mieszaj z warzywami i innymi dozwolonymi produktami spożywczymi. Ograniczaj podawanie soków do 1 szklanki dziennie u dzieci w podstawówce.

Gdy dziecko chce spożywać słodycze, podawaj je, ale w ograniczeniu. Aby wyznaczyć właściwą dawkę należy wziąć pod uwagę wzrost, masę ciała i stan odżywienia dziecka. Najlepiej w tym celu skonsultować się z dietetykiem, który pomoże w ocenie tego co i jakie ilości będą wskazane.

Nie zabraniaj i nie unikaj tematu słodyczy

Rozpocznij rozmowę z dzieckiem na temat słodyczy już, gdy zacznie się nimi interesować. Wyjaśnij, że nie wszystkie są jednakowo korzystne dla zdrowia. Wprowadź pojęcia, takie jak “domowe słodycze” czy „dosładzane”. Wytłumacz, dlaczego umiarkowanie jest kluczowe. Używaj prostego języka, aby pozostać zrozumiałym. Jeśli Twoje dziecko chce posłodzić posiłek czy herbatę – nie zabraniaj, ale jednocześnie staraj się kontrolować ilość dodanego cukru przekonując pociechę, że mniej znaczy zdrowiej.

Do diety dziecka staraj się wprowadzać zdrowe przekąski, które są smaczne, ale jednocześnie korzystne dla zdrowia np. złożone z owoców, naturalnego kakao, nabiału i orzechów. Razem z dzieckiem eksperymentujcie z tworzeniem zdrowych słodyczy w domu. Możecie przygotować owocowe desery, smoothie na bazie owoców i warzyw czy pełnoziarniste ciasteczka z orzechami. To świetny sposób na pokazanie, że zdrowe jedzenie może być równie smaczne, co sklepowe przekąski.

Bądź przykładem

Jak wynika z badań, dzieci naśladują zachowanie swoich rodziców. Aby dziecko miało zdrowy stosunek do słodyczy, postawa jaką prezentują rodzice czy opiekunowie powinna być właściwa. Zatem unikaj objadania się słodyczami, zwłaszcza w sytuacjach stresowych, podczas głodu czy chwil smutku. Celebruj chwile jedzenia i zadbaj, aby spożywane posiłki były smaczne. Angażuj w ich przygotowanie swoje dziecko. Zostaw także miejsce na słodycze, które pojawiają się wtedy, gdy nie zastępują zdrowego posiłku i są spożywane okazjonalnie, a także w umiarkowaniu.

Rozwijaj umiejętności decyzyjne

W miarę dojrzewania Twojej pociechy ucz dziecko, jak podejmować świadome decyzje dotyczące jedzenia. Nie wyręczaj go za każdym razem. Pozwól mu samodzielnie podejmować decyzje, nagradzając pochwałą, gdy są one zgodne z zasadami zdrowej diety. Jednocześnie podejmowanie (dla nas) złych decyzji też jest doskonałą okazją do nauki. Czasami wybranie zbyt dużego deseru może być lepsze, niż awantura o to, że dziecko nie może go zjeść. Takie zachowanie pozwoli na budowanie pewności siebie i uczy dziecko właściwych zachowań żywieniowych. Dzięki temu, gdy przyjdzie mu samodzielnie zadecydować np. co kupić w sklepiku szkolnym, podjęta decyzja będzie łatwiejsza.

Istotne jest, aby dziecko czuło się akceptowane i rozumiane. Unikaj krytykowania za spożywanie słodyczy, ale jednocześnie stawiaj na rozwijanie zdrowych nawyków żywieniowych. Pamiętaj, że równowaga jest kluczem, a nie restrykcja.

Rozmowa z dziećmi na temat słodyczy to istotny temat w dzisiejszych czasach. Nierzadko budowanie dobrych nawyków żywieniowych to długotrwały proces, ale warto wykazać się cierpliwością. W końcu zdrowe nawyki żywieniowe, jakie dziecko wyniesie z domu zaprocentują w jego przyszłości. W przypadku wątpliwości co do komponowania diety dziecka, warto skonsultować się z doświadczonym specjalistą np. dietetykiem dziecięcym.

Bibliografia

1. Nagel. Część 2 – Węglowodany – dlaczego możesz jeść słodkości w czasie zmiany nawyków żywieniowych. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. Dostęp online: 01.03.2024.
2. Standardy medyczne. Nadmiar cukru w diecie dzieci; 2018. Dostęp online: 01.03.2024.
3. Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Weker H., Socha P., wsp., Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.