Cukier w diecie dziecka – co warto wiedzieć?

Cukier spożywczy to składnik często postrzegany jako kontrowersyjny w diecie dziecka. Obwiniany jest o otyłość czy cukrzycę. Jednocześnie wiemy, że dzieci chętnie sięgają po słodkie przekąski. A więc czy pozwolić dziecku na spożywanie cukru? A może jest on składnikiem zakazanym w zdrowej diecie najmłodszych? Co w tym temacie rekomendują eksperci?

Zdrowy jadłospis malucha – jak wygląda?

Jak wskazują specjaliści z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego (dawniej Instytutu Żywności i Żywienia) podstawą zdrowej diety dzieci i młodzieży są warzywa i owoce. Eksperci zalecają, aby jeść je jak najczęściej i jak w największej ilości, przede wszystkim warzywa, a w mniejszej części także owoce. Są one źródłem witamin i składników mineralnych, a także błonnika i wody. W niewielkiej ilości dostarczają także cukrów naturalnie obecnych w żywności. 

Następnie uzupełnieniem codziennego menu powinny być produkty zbożowe, w miarę możliwości pełnoziarniste takie jak razowy chleb, płatki owsiane, kasza gryczana czy pęczak. Z wykorzystaniem tych produktów możesz przygotować pożywne śniadania (owsianki czy kanapki), przekąski (koktajle owocowe z płatkami), a także obiady i kolacje np. sałatki z makaronem razowym czy zapiekankę z kaszą. 

To na co warto jeszcze zwrócić uwagę to także ilość wypijanych płynów. Jak wskazują eksperci, rekomendowane jest podawanie dzieciom przede wszystkim wody mineralnej niegazowanej. Powinna być ona cały czas dostępna, a ilość wypijana w ciągu dnia powinna być dostosowana do wieku, masy ciała dziecka, a także poziomu aktywności. 

Dieta dziecka – o czym należy pamiętać?

Planując plan żywieniowy dla najmłodszych, nie należy zapomnieć o tym, że czas dzieciństwa to okres bardzo intensywnego wzrostu i rozwoju. Należy zadbać o dostarczeni wszystkich niezbędnych witamin czy składników mineralnych. Z tego względu bardzo ważne jest, aby do diety dziecka codziennie włączyć spożycie:

• produktów mlecznych w ilości 3 – 4 porcji na dzień; 1 porcja to szklanka mleka, kefiru lub jogurty, 2 plasterki żółtego sera, 30 twarogu;
• ryb – minimum 2 – 3 razy w tygodniu, najlepsze będą tłuste ryby morskie takie jak łosoś, pstrąg czy śledź;
• roślinnych źródeł tłuszczu takich jak oliwa z oliwek, orzechy czy nasiona.

W mniejszej ilości w diecie dziecka (zwłaszcza do 3 roku życia) obecne mogą być także tłuszcze zwierzęce np. masło, ale należy pamiętać, że nie nadaje się ono do smażenia. Obróbkę termiczną zawsze należy wykonywać przy pomocy roślinnych olejów takich jak oliwa czy olej rzepakowy. 

W przypadku dzieci i młodzieży również bardzo istotne są produkty, które dostarczają dzieciom białka. Są nim produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak jaja, mięso czy ryby. Komponując dietę, lepiej wybierać chude gatunki mięsa takie jak drób bez skóry np. pierś z kurczaka czy indyka. Warto także wiedzieć, że również wybrane produkty roślinne stanowią źródło białka. Są to nasiona roślin strączkowych takie jak soja, fasola czy ciecierzyca, a także orzechy takie jak np. orzechy laskowe czy nerkowce.

Dlaczego dzieci lubią słodki smak?

Wszyscy, nie tylko dzieci, wykazujemy naturalną preferencję do smaku słodkiego. Chętnie sięgamy po słodkie przekąski. Jednym z wyjaśnień tej sytuacji jest fakt, że słodki smak jest u nas pierwotnie zakorzeniony i oznacza większą szansę na przetrwanie. W końcu słodkość oznacza cukier, a więc energię. Ten schemat został wykorzystany przez matkę naturę i przykładowo mleko kobiece jest naturalnie bogate w cukry proste, które są źródłem energii dla rozwijającego się maluszka.

Wiemy także, że nadmiar cukru w diecie stanowi poważną obawę zdrowotną. Jak wskazują badania, częste spożycie cukru, połączone z niezdrową dietą i brakiem aktywności fizycznej, może prowadzić do wzrostu masy ciała, a w konsekwencji licznych chorób dietozależnych takich jak otyłość, cukrzyca, choroby serca czy wybrane typy nowotworów. 

Jak jednak wskazują eksperci, powodem do obaw nie są cukry naturalnie obecne w produktach, a nawet cukier w cukierniczce. Największym wyzwaniem jest cukier dodawany przemysłowo podczas przetwarzania żywności. Spożywając produkty takie jak dosładzane napoje czy słodycze, nie mamy wiedzy, ile cukru właściwie zjedliśmy. Co więcej, nie mamy wpływu ani możliwości kontroli zawartości cukru w produkcie.

Zgodnie ze stanowiskiem ekspertów ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) cukier spożywczy może być obecny w jadłospisie, natomiast preferowane są naturalne źródła tego składnika takie jak świeże, bądź suszone owoce czy soki owocowe. Cukier dodany, czyli ten dodawany do posiłków i przekąsek, nie powinien stanowić więcej, niż 5% całkowitej kaloryczności naszej diety.

Cukier w diecie dziecka – dozwolony?

Wydaje się, że to, co jest najtrudniejsze w komponowaniu diety dziecka, to znalezienie umiaru. Wiemy przecież, że zakazany owoc smakuje najlepiej. Zabranianie dziecku spożywania produktów będących źródłem cukru, może nie być najlepszym rozwiązaniem, gdyż stanowi ryzyko ukształtowania nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Zwłaszcza jeśli dziecko odczuwa bardzo silną potrzebę zjedzenia konkretnych produktów. Nierzadko jest również tak, że deser typu lód czy lizak staje się modnym gadżetem, bo np. jest promowany przez celebrytę. Chęć na spożycie danego produktu, a także presja rówieśnicza, utrudniają rezygnację z wybranego produktu. 

Warto zatem znaleźć złoty środek pomiędzy częstym i regularnym spożywaniem słodyczy a ich całkowitym zakazem. Z pewnością dobrym rozwiązaniem będzie podawanie dziecku domowych słodyczy, w których cukier częściowo zastępujemy owocami. Dzięki temu mamy możliwość nie tylko wiarygodnie ocenić ilość spożytego cukru, ale także obiektywnie wybieramy produkty zdrowe dla dziecka. Domowe słodycze, przygotowane na bazie orzechów, owoców czy produktów zbożowych, pozwalają na dostarczenie wielu witamin, składników mineralnych czy błonnika. 

Ponadto, jeśli dziecko wykazuje bardzo dużą chęć do spożywania słodkich posiłków, warto skonsultować się z doświadczonym dietetykiem klinicznym. Ekspert nie tylko oceni masę ciała dziecka, ale także pomoże w komponowaniu diety realizującej wszystkie potrzeby naszego dziecka. 

Podsumowując, cukier to składnik, który wszyscy lubimy. Warto pamiętać, że jego nadmierne spożycie jest niewskazane. Jeśli jednak dziecko ma ochotę na słodką przekąskę, to nie oznacza to, że są one zakazane. Aby zadbać o zdrowie dziecka, warto podawać mu domowe słodycze lub te o możliwie krótkim składzie. W końcu w diecie, jak w każdej dziedzinie życia, wskazany jest umiar.