Stewia – czy jest bezpieczna? Jak ją stosować?

Stewia, a dokładniej glikozydy stewiolowe, to substancje słodzące pochodzenia naturalnego. Dodaje się je do żywności bez cukru, aby ograniczyć ilości kalorii i zapewnić słodki smak. Jednakże czy zamiennik cukru taki jak stewia jest bezpieczny? Czy warto włączyć ją do diety w zastępstwie klasycznych substancji słodzących takich jak miód czy cukier? A jeśli tak, to jak stosować stewię? Poznaj odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania!

Co to jest stewia?

Stewia to naturalna substancja słodząca. Choć jej pochodzenie jest egzotyczne, to obecnie spotkać ją możemy pod postacią niepozornej, zielonej rośliny, a także w formie tabletek lub pastylek, jako słodzik. Warto wiedzieć, że tradycyjnie pierwsze uprawy stewii miały miejsce w Ameryce Południowej, przede wszystkim w Brazylii i Paragwaju, gdzie była nazywana „słodkim ziołem”.

Obecnie stewia jest wykorzystywana do produkcji substancji słodzącej – glikozydów stewiolowych. Są one nawet 300 razy słodsze niż klasyczny cukier spożywczy. Ich dodatek do żywności musi być oznaczony na opakowaniu produktu spożywczego symbolem E960.

Stewia – właściwości

Stewia to krzew należąca do rodziny astrowatych. Wysoką popularność zyskała, dzięki temu, że ma zdolność do nadawania słodkiego smaku potrawom i napojom. Źródłem smaku słodkiego są glikozydy diterpenowe obecne w liściach rośliny.

Wspomniane wyżej glikozydy stewii nadają słodki smak i nie dostarczają kalorii. Jest to związane z tym, że substancje te nie są trawione i słabo wchłaniają się w świetle przewodu pokarmowego. Jak pokazują badania, jedynym etapem, na którym glikozydy stewiolowe są częściowo metabolizowane, jest odcinek jelita grubego, w którym dochodzi do hydrolizy związków pod wpływem działania mikroflory przewodu pokarmowego.

Ważną cechą stewii jest także to, że jest ona odporna na ogrzewanie. Dzięki temu jest bardzo uniwersalnym słodzikiem, może być stosowana zarówno na zimno, jak i na gorąco. Stosując stewię, należy pamiętać, że ma ona lekki posmak lukrecji.

Stewia – indeks glikemiczny

Indeks glikemiczny to parametr szczególnie istotny dla osób z cukrzycą czy insulinoopornością. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że informuje on o tym, jak dana substancja wpływa na poziom glukozy we krwi po spożyciu wybranego produktu. W przypadku osób z zaburzoną tolerancją glukozy np. u diabetyków, wskazane jest, aby spożywać przede wszystkim artykuły z niskim, a w mniejszej ilości także, średnim indeksem glikemicznym.

Wiele substancji słodzących takich jak cukier spożywczy czy syropy powstałe na bazie sacharozy mają wysoki indeks glikemiczny, ponieważ substancje te składają się z węglowodanów prostych, które są natychmiastowo trawione i stanowią szybkie źródło energii. W przypadku stewii indeks glikemiczny wskazuje się na poziomie 0, czyli jest niski.

Czy stewia podnosi poziom cukru?

W świetle wyżej przedstawionych informacji, powstaje zatem pytanie – czy stewia podnosi poziom glukozy we krwi? Zdecydowanie nie! Zgodnie z tym, co wspominano wcześniej, budowa chemiczna stewii przyczynia się do tego, że nie jest ona trawiona. W konsekwencji nie dostarcza energii i nie wpływa na poziom glukozy we krwi.

Stewia a cukrzyca

Osoby bardziej dociekliwe mogą zatem zapytać – czy glikozydy stewiolowe będą dobrym zamiennikiem cukru dla diabetyków? Czy stewia dla cukrzyka to dobry pomysł?

Wbrew pozorom odpowiedź nie jest prosta i wszystko zależy od sytuacji. Biorąc pod uwagę wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego – jak najbardziej. Stewia dla cukrzyka może zastępować cukier czy miód, gdy poziom glukozy we krwi jest prawidłowy. Substancje słodzące takie jak glikozydy stewiolowe powinny być stosowane, jeśli naszym celem jest po prostu otrzymanie słodkiego smaku posiłku lub napoju. Takie rozwiązanie będzie szczególnie rekomendowane osobom z nadwagą lub otyłością, które także chcą osiągnąć redukcję masy ciała.

Warto jednak podkreślić, że w przypadku stanów hipoglikemii, czyli wtedy, gdy poziom glukozy jest zbyt niski (glukoza we krwi <70 mg/dl), stewia nie będzie dobrym rozwiązaniem. W sytuacji hipoglikemii należy podać odpowiednią dawkę węglowodanów prostych np. glukozę prasowaną, które pozwolą przywrócić glikemię do właściwego poziomu (70 – 99 mg/dl).

Czy stewia jest zdrowa?

A może stewia jest szkodliwa? Jak wskazano w wytycznych EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności), stewia jest uznawana z bezpieczny słodzik już od 2011 roku. Decyzja ta została wydana po tym, jak potwierdzono bezpieczeństwo stosowania glikozydów stewiolowych i brak negatywnego wpływu na organizm człowieka.

Stewia w ciąży

Choć wiemy, że stewia jest bezpieczna dla osób zdrowych i dorosłych, to szczególną uwagę należy zwrócić na kobiety w ciąży i karmiące. Stewia jako słodzik jest stosowana już od ponad dwunastu lat zarówno w Azji, Ameryce, jaki i Europe. Niestety nadal brakuje badań, które pozwalałyby ostatecznie ocenić wpływ tego słodzika na płód czy małe dzieci. Taki badań się nie wykonuje, ponieważ byłby one nieetyczne. Natomiast, jak wskazuje FDA (Food and Drug Administration), a także American Pregnancy Association stewia, dzięki temu, że ma roślinne pochodzenie w środowisku naturalnym, jest uznawana za bezpieczną w ciąży.

Stewia: skutki uboczne stosowania – kiedy mogą wystąpić?

Glikozydy stewiolowe nadają słodki smak, nie dostarczają kalorii i są postrzegane jako bezpieczne. Ich brak szkodliwego wpływu na organizm został potwierdzony w wielu badaniach naukowych na całym świecie. Pozostaje zatem pytanie – czy stewia ma wady?

Czytając o właściwościach stewii, łatwo ulec przekonaniu, że jest to długo poszukiwany święty Graal i zamiennik cukru spożywczego. Nie należy jednak zapominać, że glikozydy stewiolowe, stosowane jako słodzik, należą do grupy intensywnych substancji słodzących. Oznacza to, że ich bezpieczeństwo zostało potwierdzone tylko do pewnego poziom spożycia. W tym przypadku są to 4 miligramy na kilogram masy ciała. W praktyce należy to rozumieć jako fakt, że dziennie osoba o masie ciała 50 kilogramów może spożyć do 200 miligramów tego słodzika. W przypadku spożycia wyższej dawki EFSA nie potwierdza bezpieczeństwa tej substancji.

Co więcej, istotne jest także to, że ocena wpływu słodzików na zdrowie zawsze jest badana na przykładzie osób zdrowych i dorosłych. W przypadku osób chorych, przyjmujących leki czy dzieci i młodzieży warto indywidualnie skonsultować się z dietetykiem.

Stewia a cukier – czym naprawdę się różnią?

Stewia i cukier to dwie substancje nadające słodki smak. Warto jednak pamiętać, co je różni. Cukier spożywczy, składający się z węglowodanów prostych, pozwala nie tylko odczuwać słodki smak, ale także stanowi źródło energii i wpływa na poziom glukozy we krwi. Stewia z kolei jest substancją słodzącą, ale nie dostarcza kalorii. W przypadku wybranych osób może nieco gorzej smakować, gdyż w dużym stężeniu ma lekki posmak lukrecji.

Ile dać stewii zamiast cukru?

Stosując stewię w formie słodzika, należy zapoznać się z instrukcją dostępną na opakowaniu produktu. Dla naszej wygody najczęściej producenci tak dopasowują dawkę słodzika, aby 1 pastylka odpowiadała 1 łyżeczce cukru. Szczegółowe informacje znajdziesz na etykiecie, z którą koniecznie należy się zapoznać.

Zastosowanie stewii w kuchni

Stewia, a dokładniej glikozydy stewiolowe, jak doskonale wiemy, charakteryzują się słodkim smakiem. Zatem roślinę tę wykorzystamy przede wszystkim do dań i napojów, w których pożądany jest słodki smak. W zależności od formy słodzika, tak do różnych potraw możemy go użyć. Stewia pod postacią proszku lub tabletek może być zastosowana wszędzie tam, gdzie cukier, a więc zarówno do potraw, jak i napojów. Warto wiedzieć, że glikozydy stewiolowe są odporne na działanie podwyższonej temperatury. Dzięki temu stewią można słodzić zarówno herbatę, jak i desery takie jak ciasta, które poddajemy obróbce termicznej np. pieczeniu.

Dysponując stewią w formie rośliny, należy zerwać liście i poddać je suszeniu. Następnie należy je zmielić i można dodawać do ciast i deserów. W formie świeżych ziół stewia jako słodzik, może być dodawana np. do lemoniady czy herbaty.

Podsumowując, stewia jest rośliną, która stanowi źródło glikozydów stewiolowych. Nadają one słodki smak i nie dostarczają kalorii. Ta właściwości mogą potencjalnie korzystnie wpływać na osoby z cukrzycą.

Zastanawiając się jednak, co leczy stewia, warto wiedzieć, że nie wpływa ona na podstawowy stan zdrowia. Niezależnie od tego, czy stosujemy cukier, czy słodziki, zawsze musimy dbać o jakość naszej diety.